loader image
Select Page
ත්‍රිපිටකය රැකගත්තේ මෙහෙමයි

ත්‍රිපිටකය රැකගත්තේ මෙහෙමයි

බ‍්‍රාහ්මණ තිස්ස බය පැවති කාලයේ සිතුල්පව්වේද තිස්ස මහා විහාරයේ ද දොලොස් දහස බැගින් භික්ෂූහු විසූහ. අවුරුදු තුනකට ප‍්‍රමාණවත් ධාන්‍ය විහාර දෙකෙම් මහ මීයෝ පැමිණ එක් රැුයකින්ම කා දමා පොතු පමණක් ඉතිරි කලහ. එක් එක් විහාරයෙහි ධාන්‍ය ඇතැයි සිතා එහි ගොස් ජීවත් වෙමුයි දෙවේරෙහිම භික්ෂූහු තමන්ගේ වෙහෙරෙන් නික්ම මගට පිළිපන්නාහු එක් ගංතෙරකදී මුණගැසුනහ. විහාර දෙකේම පත් විපත දැන එහි යාමෙන් පලක් නොවන බැව් සලකා විසිහතර දහසම ගැඹුරු කන්දර වනයට වැඩ ආහාර නැතිවීමෙන් අනුපාදිශේෂ පරිනිර්වාණයෙන් පිරිනිවියහ. භය තුරන් වූ කල්හි භික්ෂූහු සක් දෙවිඳු සහාය කරගෙන ධාතු රැුස්කොට සෑයක් ඉඳිකළහ.
බ‍්‍රාහ්මණ තිස්ස සොරා ජනපදය වැනසීය. සංඝයා රැුස්වී සාකච්ඡුා කොට සොරා පන්නා දමනු පිණිස තෙරුන් අටනමක් සක් දෙවිඳු වෙත යැවීය. සක්දෙව් රජු ”ස්වාමීනී, උපන් සොරා මට නැවැත්විය නොහැක. සංඝතෙමේ මුහුදින් එතෙරට වඩිනු මැනවි. මම මුහුදින් ආරක්ෂාව සොයමි” යි කීවේය. සංඝ තෙමේ හැම දිසාවකින්ම නාගදීපයට වැඩ දඹකොළ පටුනේ මහල් තුනක් ඇති මහා පවුරක් බැන්ඳවීය. එක් මහලක් ජලයට යටවිය. එක් මහලක සංඝයා නැග්ගේය. එක් මහලක පාත‍්‍රා සිවුරු තැබ්බ වූහ. 
සංයුත්ත භාණක වූ චූල සිව තෙර, ඉසිදත්ත තෙර, මහා සේණ තෙර යන තෙරවරු තදෙන පිරිස් ප‍්‍රධානීහු වූහ. මහාසෝණ තෙරුන් ඇමතූ අනෙක් දෙනම ”ආයුෂ්මත් මහා සෝණයෙනි, පහුරට ගොඩ නැෙඟන්න”යි කීය. ”ස්වාමීනී, ඔබවහන්සේලා?” මහසේණ හිමි විචාළෙය. ”අපි නොයන්නෙමු. ඔබ නිසා අනාගතයෙහි ශාසන පරම්පරාව පවතිනු ඇත. ඔබ යන්න’ යි කීහ. ”ස්වාමීනී, ඔබවහන්සේලා නොයන කළ මමද නොයන්නෙමි.” සෝණ හිමි පිළිතුරු දුණි. මෙසේ තෙවරක් දක්වා ඉල්ලීම් කළද තෙරුන් පහුරට නැංවීමට නොහැකි විය. 
ඉක්බිති චූල සිව තෙරණුවෝ ඉසිදත්ත තෙරුන්ට මෙසේ පැවසූහ. ”ඇවැත් ඉසිදත්තයෙනි, අනාගතයෙහි සසුන් පරපුර පවතින්නේ මහා සේණ තෙරුන් නිසාය. උන්වහන්සේ මැනවින් රැුකබලාගන්න” යනුවෙනි. ”ස්වාමීනී, ඔබවහන්සේ?” ඉසිදත්ත තෙරණුවෝ විමසූහ. ”මම මහාසෑය වඳින්න යමි” යි දෙදෙනා වහන්සේටම අවවාද දී පිළිවෙලින් චාරිකාවෙහි යෙදෙමින් මහා විහාරයට පැමිණියහ. 
එසමයෙහි මහා විහාරය හිස් විය. මහාථුප මළුවෙහි එඬරු ගස් පැළවී තිබුණේය. සෑය වටා ගස් පැළ වී දියසෙවලින් පිරීගොස්ය. තෙරණුවෝ දිවමන් බුදුරදුන් අභියස වැඳවැටෙන සේ මහා සෑය වැඳ ? පැසුළුයම්හි සෑ මළුවට පිවිස බලන්නෝ මෙවන් ලාභ කීර්තියෙන් අගතැන්පත් ශාරීරික ධාතු පිහිටි තැන අභාවයට පැමිණෙන්නේ යයි සිතමින් වැඩ සිටියහ. 
නුදුරෙහි වූ ගසට අරක් ගත් රුක් දෙවියා මගී වෙසින් හාල් නැළියක්ද හකුරු මුලක්ද ගෙන තෙරුනු අසළට ගොස් ” ස්වාමීනි, කිනම් දිහාවකට වඩින්නහු දැ’යි ඇසීය. 
‘ උපාසකය, දකුණු දිශාවට යමි.’ මමත් එහි යමි. ස්වාමීනි එක්වම යමු. ‘ මම දුර්වලයි. ඔබේ වේගයෙන් යාම අමාරුයි’ මමත් ඔබේ ගමනින් එන්නෙමි ස්වාමීනි’ තෙරුන්ගේ පා සිවුරු ගත්තේය. තිසා වැව් බැම්මට නැගී වේලෙහි පාත‍්‍රය ගෙන පානයක් පිළියෙල කොට දුන්නේය. තෙරුන් වහන්සේට එය පානය කළ ඇසිල්ලෙහි ශක්තිය වැඩිනි. දේවතාව පොළොව හකුළුවා වේණූ නදිය අසබඩ අත්හැර දැමූ විහාරයකට පැමිණ තෙරුන් වහන්සේට වැඩ සිටින්නට තැනක් සූදානම් කර දුන්නේය. පසු දින තෙරුන් මුව දෙව් පසු කැ`දක් පිස දුන්නේය. කැ`ද වැළ¥ පසු බත් පිස දුන්නේය. තෙරුන් වහන්සේ ‘ උපාසකය, ඔබට තබාගන්නැ’ යි පාත‍්‍රය අතින් වැසූහ. ‘ මම දුර නොයමි. ’ දෙවියා තෙරුන්ගේම පාත‍්‍රයෙහි බත් දමා බත් වැළ`¥ පසු තෙරුන්ගේ පාත‍්‍රය ගෙන මහ මගට පිවිසියේ පොළොව හකුළුවා දැදුරු ඔය සමීපයට පමුණූවා ‘ වහන්ස, මෙය කොළ කන මිනිස්සු වසන තැනක් බව පෙනේ. මම ඉදිරියෙන් යමි’ යි කියා තෙරුන් වැ`ද තමාගේම විමානයට ගියේය. තෙරණුවෝ දුර්භීක්ෂයෙහි කොළ කන මිනිසුන් නිසා දිවි පවත්වමින් වැඩ හුන්හ. 
ඉසිදත්ත තෙරණූවෝද දිවයිනෙහිම රැු`දුන සේක් පිළිවෙලින් චාරිකාවේ යෙදෙන්නාහු, අළ ජනපදයට පැමිණියහ. එහි මිනිස්සු නොපැසුණු මීගෙඩි පළා ඇටගෙන ලෙලි දමා ගියහ. තෙරණුවෝ ඇවැත්නි භික්ෂාහාරයක් පෙනෙයි කියා පා සිවුරු ගෙන්වාගෙන සිවුරු පොරවා පාත‍්‍රය ගෙන සිටියේය. තුරුණු දරුවෝ ඒ ගැන දකිමින් යම් ප‍්‍රයෝජනයක් ඇති නිසාවනැයි මී ලෙලි වැලි පිස පාත‍්‍රයට පිළිගැන්වූහ. දවස් හතක් එය ආහාරයක් ලෙස වැළ`¥හ. ඉන්පසු චෝරිය විල ළඟට වැඩම කළහ. මිනිස්සු නෙළුම් මල් කඩා ද`ඩු දමා ගියහ. තෙරණුවෝ ‘ මහා සෝණයනි, භික්ෂාහාරයෙකැයි පවසා සිවුරු පොරවා පාත‍්‍රය ගෙන එතැනට වැඩියහ. ගම් දරුවෝ නෙළුම් දඬු සෝදා පාත‍්‍රයෙහිලූහ. ඒ ආහාරය සත් දිනකට සෑහුණේය. පිළිවෙලින් වඩින්නාහු කොළ කන මිනිසුන් වසන්නාහු එක් ගම් සීමාවකට වැඩයහ. එහි එක් දැරියකගේ මා පියෝ වනයට යන්නාහු. ‘යම් කිසි තෙරණු කෙනෙක් වැඩියහොත් කොහෙවත් වඩින්න දෙන්න එපා. ආර්යයන් වහන්සේ වසන තැනක් කියන්නැයි පවසන්න.’ කිය ගියහ. ඇය තෙරුන් දැක පාත‍්‍රය ගෙන වැඩ ඉන්නට සැළසුවාය. නිවසේ ධාන්‍ය නැත. පිහියක් ගෙන හුනි`දු මද කෙ`ද් පොතු, වැල් හා කොළ එකට කොට පිඬු තුනක් සාදා එකක් ඉසිදත්ත තෙරුන්ටද එකක් මහා සෝණ තෙරුන්ටද පාත‍්‍රයට පිළිගන්වා ඉතිරි පිඬ ඉසිදත්ත තෙරුන්ගේම පාත‍්‍රයේම තබමින් අත දිග හැරියාය. අත පෙරළී සෝණ තෙරුන්ගේ පාත‍්‍රයෙහි පිහිටියේය. 
ඔවුහු එය වළ`දා වසන තැනට වැඩම කළහ. දැරිය වණයෙන් ආ මව්පියන්ට තතු පවසා උන් වහන්සේලා වසන තැන කී බැව් සැළ කළාය. ඔවුහු තෙරවරුන් සොය ගොස් වැ`ද ස්වාමීනි, අප ලබන දෙයකින් ඔබවහන්සේලා පෝෂණය කරමු මෙහිම වසනු මැනවැයි පොරොන්දු කර ගත්හ. තෙරවරුද සියලූ බිය කාලය ඔවුන් නිසා විසූහ. 
බ‍්‍රාහ්මණ තිස්සයා මියගියායින් පසු පිතු මහරජ සිහසුනට පැමිණියේය. බිය තුරන් විය. ජනපදය සාමකාමී විය. පරතෙර ගිය භික්ෂුහු යළි නැවකින් පැමිණ මාතොට පටුනෙහි ගොඩබැස මහාසෝණ තෙරුන් සිටි තැන සොයා වෙත පැමිණියහ. තෙරණුවෝ පන්සියයක් භික්ෂූන් පිරිවර කොට ගෙන කළුගමුවෙහි මණ්ඩලාරාම වෙහෙරට වැඩම කළහ. 
විභංග අටුවාව – ඤණ විභංගය
තවද අංගුත්තර නිකායෙහි ඒකක නිපාතයෙහි සත්වෙනි වර්ගයේ අටුවාවෙහි මෙසේ සටහන්වේ. 
සාගතය සමයෙහි මුහුදු තෙරට පැමිණි භික්ෂුහු හැට නමක් සාකච්ඡුා කොට අපට මෙහි යාමට ඉඩක් නැත. අපි මෙහිම රැුඳී සිට ත‍්‍රිපිටකය රැුකගනිමු යැයි ආපසු පැමිණ මලය ජනපදයට ගොස් අල මුල් කොළ වළඳමින් කලගත කළහ. සිරුර කෙළින් තබාගත හැකි විට හඳගෙන පරිවහනය කරත්. එසේ නොවන කල්හී වැලි ගොඩගසා එකතුව හිස් එක්තැනක තබාගෙන බුද්ධ වචනය විමසති. මෙසේ ෙදාළොස් වසරක් අටුවා සහිත ත‍්‍රිපිටකය නොඅඩුකොට මනසෙහි රැුඳවූහ. බිය සංසිඳී ගිය කල්හී හත්සියයක් භික්ෂූන් වහන්සේලා තමන් ගිය තන්හිද අටුවා සහිත ත‍්‍රිපිටකය ධර්මයෙහි එක අකුරක් හෝ ව්‍යංජනයක් හෝ මතකයෙන් ගිලිහෙන්නට නොදී පෙරළා මේ දිවයිනටම පැමිණ කල්ලගාම ජනපදයේ මණ්ඩලාරාම විහාරයට වැඩමවූහ. ඉහත කී තෙරුන් වහන්සේලා හැට නම එපුවත අසා ‘තෙරුන් වෙත පැමිණ උන් වහන්සේලා සමඟ ත‍්‍රිපිටකය සසඳා බලන්නාහු. එක අකුරක් හෝ ව්‍යංජනයක් හෝ නොගැලපෙන්නක් නොදුටූහ. 
එතැනදී තෙරවරුන් අතර ”සසුනේ මුල පර්යාප්තියද නැතහොත් ප‍්‍රතිපත්තියදැැ?යි යන මේ කතාව උපන්නේය. පාංශුකූලිකයෝ ප‍්‍රතිපත්තිය මුලයි කීහ. ධර්ම කථිකයෝ පර්යාප්තිය මුලයි කීහ. තෙරවරු මෙසේ කීහ. ඔබවහන්සේලා දෙපිරිසේම කියමන් වචන පමණකින් පිළිගත නොහැකිය. බුද්ධභාෂිත සූත‍්‍රයකින් සනාථ කරන්න. පාංශුකූලිකයෝ ”ඉමේව සුභද්ද භික්ඛු සම්මා විහරෙය්‍යුං අසුඤ්ඤ්ලෝකෝ අරහන්තේහි අස්ස” (සුභද්දය, ප‍්‍රතිපත්තියෙහි යෙදෙන භික්ෂුන් සිටින තාක් ලෝකය රහතුන් ගෙන් හිස් නොවන්නේය* යනුවෙන්ද ”පටිපත්තිමූලකං මහාරාජ සත්ථුසාසනං පටිපත්තියා ධරංතං තිට්ඨති” (ප‍්‍රතිපත්තිය මූලික වීමෙන් මහරජ මේ ශාස්තෘ සාසනය පවතී.* යනුවෙන්ද බුද්ධභාෂිතය ඉදිරිපත් කලහ. මේ බුද්ධ වචනය අසා ධර්මකථික තෙරවරු තමන්ගේ වාදය තිර කිරීම පිණිස මෙසේ බුද්ධ වචනය ගෙනහැර දැක් වූහ. 
යාව තිට්ඨන්ති සුත්තන්තා 
විනයෝ යාව දිප්පති
තාව දක්ඛින්ති ආලෝකං
සුරියෝ අබ්භුට්ඨිතෝ යථා

සුත්තන්තේසු අසන්තේසු
පච්චුට්ඨේ විනයම්හි ච
තමෝ භවිස්සති ලෝකේ
සුරියේ අත්ථංගතේ යථා

සුත්තන්තේ රක්කිතේ සන්තේ
පටිපත්ති හෝති රක්ඛිතා
පටිපත්තියං ඨිතෝ ධීරෝ
යෝගක්ඛේමා න ධංසති
යම්තාක් කල් සූත‍්‍රාන්තයෝ පවතිත් ද, ඒ තාක් කල් විනය බැබළේ. යම් සේ සූර්යයා උදාවී පවතින කල්හි ඒ තාක් කල් ආලෝකය දකින්නාක් මෙනි.

සූත‍්‍රාන්තයෝ විද්‍යාමාන නොවන කල්හි විනයෙහි ද සිහිමුළා වූ කල, සූර්යයා අස්තයට ගිය කලක මෙන් ලෝකයෙහි අන්ධකාරය ම පවතී.
සූත‍්‍රාන්තයෝ ආරක්ෂිතව පවතින කල්හි ප‍්‍රතිපත්තිය ද ආරක්ෂිත වූයේ වෙයි. ප‍්‍රතිපත්තියෙහි පිහිටි නුවණැත්තා නිවනින් දුරස් නොවෙයි. (නොනැසෙයි*
මේ සූත‍්‍රය ගෙනහැර පෑ කල්හී පාංශු කූල ස්ථවිරයන් වහන්සේලා නිහඬ වූහ. ධර්මකථික තෙරවරුන්ගේ මතයම ඉස්මතු විය. යම්සේ ගවයින් සියයක හෝ දහසක අතර පරම්පරා ව පවත්වාගෙන යන්නා වූ දෙකන නැති කල ඒ වංශය නොපවතීද එසේම විදර්ශනා වැඞීමෙහි උත්සාහවත් භික්ෂූන් සියයක් දහසක් සිටින කල්හී වුවද පර්යාප්තිය නොමැති කල්හී ආර්ය මාරගඵල ලැබීමක් නොවේ. යම් සේ නිධන් සැලියක් දැනගැනීම සඳහා ගලක මතුපිට අකුරු ලියූ කල යම්තාක් අකුරු පවතීද ඒතාක් කල් නිදන් සැලිය අභාවයට ගියේ නොවේ. එපරිද්දෙන් පර්යාප්තිය පවතින කල්හී සසුන අතුරුදහන් වූයේ නොවන්නේය.
අස්ගිරි තල්පතෙහි ඇත්තේ මෙසේ කතිකා කරගත් රහතන් වහන්සේලා ”ථූපාරාම නිවාසී කුන්තගත්ත තිස්ස” මහරහතන් වහන්සේ ප‍්‍රමුඛ පන්සියයක් මහරහතන් වහන්සේලා ලෝවාමහාපායට රැුස්ව සංඝ සම්මේලනයක් පවත්වා ත‍්‍රිපිටකට ග‍්‍රන්ථාරූඪ කළයුතුය යන සම්මුතියක ප‍්‍රථිඵලයක් ලෙසින් මාතුල දනව්වෙහි අළුලෙනේදී ත‍්‍රිපිටකය ග‍්‍රන්ථාරූඪ කළ බවයි.
එමෙන්ම පූජාවලියේද, රාජ රත්නාකරයේ ද, නිකාය සංග‍්‍රහයේද පැහැදිලිවම මෙම ත‍්‍රිපිටක ග‍්‍රන්ථාරූඪ කිරීම සිදු වූයේ රහතන් වහන්සේලා අතින්ම බව පැහැදිලිව සටහන් වී ඇත. එබැවින් උතුම් වූ බුද්ධ භාෂිතයට අද දක්වාත් කිසිඳු අයුරකින් හානියක් නොවී පැවතීම අප ලද භාග්‍යයකි. සියළු දෙනාම උතුම් ත‍්‍රිපිටකය ගැන සිත පහදවා ගනිත්වා.

තෙරුවන් සරණයි!!!

චුල්ලපන්ථක මහරහතන් වහන්සේ

චුල්ලපන්ථක මහරහතන් වහන්සේ

රජගහනුවර ධනවත් හා කීර්තිමත් සිටුපවුලක්‌ විය. මෙම සිටුපවුලට සිටියේ රූමත් දියණියක්‌ පමණක්‌ම නිසා ඇයට ආදරයෙන් නම් අඩුවක්‌ වූයේ නැත. දියණිය යොවුන් වියට එළඹි පසු ඇය රැකගනුවස්‌ මා පියවරු කෙතෙක්‌ උත්සහ කළද ඇගේ ප්‍රේමය දිනාගත්තේ සිටුමැදුරේ කඩවසම් මෙහෙකරුවෙකි. නොබෝකලකින් ඇය ඔහු හා පැන ගියාය. සිටු මා පියන් ඇය මියගියා යෑයි සලකා ඇයව සිටුපවුලෙන් ඉවත් කළෝය. සිටුදියණිය දැන් තම දුප්පත් සැමියා සමග ආදරයෙන් දුක සැප සමව බෙදා ගනිමින් ජීවන තරගයේ යෙදෙන්නේ තම කුලුඳුල් දරුවා ලැබීමේ කාලයට ළඟා වූවාය. දැන ඇයට තම මව් සෙනෙහස අවැසිය. ඇය සැමියා සමග තම මව වෙත යන්නේ අතරමගදී දරුවා බිහිවිය. ඔවුන් මහ මග උපන් දරුවාට “පන්ථක” යෑයි නම් තැබූහ. කාලය වේගයෙන් ගලා යයි. දැන් ඇය තම දෙවෙනි දරු උපතටද සූදානම්ය. ඇය තම සැමියා සමග මව වෙත යන්නේ අතර මගදී දෙවන දරුවාද බිහිවිය. ඔවුන් තම පුංචි සුරතලාටද නම තැබුවේ “පන්ථක” කියාය. දැන් වැඩිමලා මහා පන්ථකය. පුංචි පුතා චුල්ල පන්ථකය. නොබෝ කලකින් මේ සුරතල් දරුවන් දෙදෙනාට තම මුතුන්මිත්තන් දැකීමට සිත්විය. අසල්වැසි ගම්දරුවන් සමඟ සෙල්ලම් කරන මහාපන්ථක කුමරා ඔවුන් බාප්පා, මුත්තා, අත්තම්මා කියනු අසා ”අපට නෑයෝ නැද්දැ” යි මවගෙන් ඇසීය. ”රජගහනුවර මහධන සිටාණෝ නුඹගේ මුත්තණුවෝය. එහි බොහෝ නෑයෝ වෙතී” යි මව කීවාය. එහි නොයාමට හේතු පහදා දුන් නමුත් දරුවන්ගේ ඇවිටිලි බොහෝ වූ හෙයින් රජගහ නුවරට යාමට තීරණය කළහ …. එසේ ගිය පසු නුවර දොරටුවෙහි නවාතැන් ගත් ඔවුහු තමන් ආ බව දන්වා යැවූහ. මවුපියෝ ඒ අසා ”මුන් දෙදෙනා අපගේ වංශයට හානි කළහ. මහත් අපරාධයක් කළහ. අපේ ඇසට පෙනෙමින් ළඟ නොසිටිය යුතුය” කියා කැමති තැනෙක ගොස් ජීවත් වීමට වස්තු සම්පත් දෙවා සිටු යුවල චුල්ල පන්ථක හා මහා පන්ථක තම සිටුමැදුරේ නවතා ගැනීමට කැමති වූහ. දැන් ඔවුන් දෙදෙනා ජීවත්වන්නේ තම ආච්චි හා සීයා භාරයේය. තම සීයා සමග නිතර බණ ඇසීමට වෙහෙරට යන මහාපන්ථක තම සීයාගෙන් අවසර ගෙන පැවිදි විය. උන්වහන්සේ නොබෝ කලකින් විදසුන් වඩා රහත් වූහ.

ටික දවසක් යනකොට පොඩි පන්ථක (චුල්ලපන්ථක) ටත් ගිහි ජීවිතය එපා විය . මහණ වෙලා ඉන්න අයියා ගත කරන ශාන්ත පැවිදි දිවිය දකින කොට චුල්ල පන්ථකට මහණ වීමට සිතක් ඇතිවිය . මේ අනුව චුල්ලපන්ථක, මහා පන්ථක හාමුදුරුවන්ගේ පන්සලට ගිහින් මහණ වූහ .

මල්ලියි කියල මහා පන්ථක හාමුදුරුවන්ගෙන් චුල්ල පන්ථක හාමුදුරුවන්ට වෙනසක් ලැබුණේ නැත . මහණ වෙච්ච දවසෙ ඉඳලා කාල සටහනක් අනුව වැඩ කරන්නත් ගාථා කට පාඩම් කරන්නත් පන්ථක පොඩි හාමුදුරුවන්ට සිදු වූහ.

මහා පන්ථක හාමුදුරුවෝ

“පදුමං යථා කොකනදං සුගන්ධං
පාතො සියා ඵුල්ල මවීත ගන්ධං
අංගීරසං පස්ස විරෝචමානං
තපන්ත මාදිච්ච මිවන්ත ලික්ඛෙ”

යන ගාථාව කට පාඩම් කරන්න යැයි චුල්ලපන්ථක හාමුදුරුවන්ට උගැන්වූහ. ගාථාවේ පදයෙන් පදය අර්ථය සමග වටහා දුන්හ. එහෙත් පොඩි පන්ථක හාමුදුරුවන්ටට කට පාඩම් කරන එක සිතට වද දෙන වැඩක් විය. දස දහස් වාරයක් පාඩම් කළත් එක පදයක් හෝ මතක තබා ගැනීමට නොහැකි විය.

මාස හතරක් තිස්සේ උත්සාහ කළත් එක අකුරක් හෝ මතක තබා ගත නොහැකි විය.

මහා පන්ථක හිමියෝ පොඩි පන්ථක කැඳවූහ.
“පන්ථක ඔයාට මහණකම් හරියන්නේ නැහැ. එක බණ පදයක් මතක තියා ගන්න බැරිව මොන මහණකමද? මටත් ලැජ්ජයි. මහණකම් කෙසේ වෙතත් ගිහිකම් නම් හරියාවි. ඒ නිසා ඔයා ගෙදර යන්න.”

මේ අතර ජීවක වෙද මහතා පන්සලට පැමිණ, බුදුන් ප්‍රධාන මහ සඟනට පසුවදා දහවල් දනට ආරාධනා කළේය. මහා පන්ථක හිමියෝ චුල්ල පන්ථක හිමියන් හැර ජීවක ආරාධනාව පිළිගත්හ. ඒ බව දැනගත් චුල්ල පන්ථක හාමුදුරුවන්ගේ කනගාටුව, ශෝකය, කලකිරීම තව තවත් වැඩිවිය.

එක මොහොතක් හෝ මේ පන්සලේ නොරැඳෙමි යැයි සිතූ චුල්ල පන්ථක හිමියෝ පහුවෙන්දා උදෙන්ම පන්සලෙන් පිටත් වූහ. මහා කරුණා සමාපත්තියට සමවැදී ලෝකය දෙස බලන බුදු පියාණෝ කලකිරී ගෙදර යන චුල්ල පන්ථක පොඩි හිමියන් දුටු සේක. පා සිවුරු ගත් බුදු පියාණෝ පන්ථක පොඩි හාමුදුරුවන් යන මගට සෘද්ධියෙන් වැඩියෝය.

“පන්ථක කොහෙද මේ යන්නෙ?”

බුදුපියාණෝ විමසූහ.

“අයියා කිව්වා මට මහණකම් කරන්න බැරි බව. ඒ නිසා මං ගෙදර යනවා බුදුහාමුදුරුවනේ”

මහා කරුණාවෙන් ළතෙත් සිතැති මහා ශාන්ති නායකයාණෝ චුල්ල පන්ථක පොඩි හාමුදුරුවන්ගේ හිස පිරිමදිමින් මෙසේ වදාළහ.

“පන්ථක අයියට බෑ නුඹ ගෙදර යවන්න. ගාථා පාඩම් කර ගන්න මහන්සි වෙන්න ඕනෙ නැහැ. නුඹට එක දෙයක් කරන්න පුළුවන්ද?”

“ඒ මොකක්ද, බුදුහාමුදුරුවනේ?,,”

“පන්ථක ඔබට සිත හදා ගන්න පුළුවන්ද?”

“පුළුවන් බුදුහාමුදුරුවනේ”

ඉන්පසු බුදුහාමුදුරුවෝ සුදුරෙදි කැබැල්ලක් දී එය කිලිටි හරිමි, කිලිටි හරිමි යි කියමින් අත්ලේ පිරිමදින්නැයි පන්ථක හිමියන්ට කීහ. පන්ථක පොඩි හාමුදුරුවෝ බුදුපියාණන් වදාළ පරිදි කමටහන ක්‍රියාත්මක කළහ. ක්‍රමයෙන් අත්ලේ පිරිමැදි රෙදි කෑල්ල කිලිටි වන්නට විය.

ඒ කෙරේ සිහිය ඇති කරගත් පන්ථක හිමියෝ, පෙර වැඩූ කුසල් ඇත්තේ සිතේ කිළිටි ස්වභාවයත්, සංස්කාරයන්ගේ අනිත්‍ය ස්වභාවයත් මැනවින් තේරුම් ගෙන සියලු කෙලෙසුන් නසා රහත් බව ලබා සියලු දුකින් මිදුණෝය.

චුල්ලපන්ථක තෙර පෙර භවයෙක රජෙක්ව ඉපද නුවර පැදකුණු කරන වේලෙහි නළලින් ඩාදිය පිරිසිදු සළුවෙන් පිසදැමීය. සළුව කිලිටි විය. මේ අපවිත‍්‍ර ශරීරය නිසා පවිත‍්‍ර සළුව කිලිටි විය. ඒ හේතුවෙන් උපන් සියල්ල මෙසේ අනිත්‍යතාවයෙන් යුක්තය කියා ඇති වූ අනිත්‍ය සංඥාවට මෙකල රජෝහරණය ම උන්වහන්සේට රහත්වීම සඳහා හේතු වූයේය.

ජීවක භාග්‍යවතුන් වහන්සේට පැන් පිළිගැන්වීය. උන්වහන්සේ ආරාමයේ තව භික්ෂූහු සිටිති” යි යි අතින් පාත‍්‍රය වැසූ සේක. මහාපන්ථක තෙර ”ස්වාමීනි, විහාරයෙහි භික්ෂූහු නැතැ” යි කීය. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ‘ඇති නැති බව දැන එව’ යි මිනිසකු යැවූහ. චුල්ලපන්ථක තෙරණුවෝ ”මාගේ සොහොයුරාණන්ට භික්ෂූන් ඇති බව පෙන්වමි” සිතා සිවුරු මහන, සිවුරු හෝදන, සිවුරු පඬු පොවන, පාඩම් කරන දහස් ගණන් භික්ෂූන් අඹවනය පුරා මැවූහ. ඒ පුරුෂයා දිවගොස් ‘අපමණ භික්ෂූහු සිටිතැ’ යි සැල කලේය. ”චුල්ලපන්ථක කැඳවා ගෙන එව” බුදුන් වදාළ කල්හි එහි ගිය පුරුෂයා ‘චුල්ලපන්ථකයන් කැඳවති’ කීය. සියල්ලෝම ”මම චුල්ලපන්ථක වෙමි. මම චුල්ලපන්ථක වෙමි” නැගී සිටියහ. ඔහු ගොස් ඒ බව සැල කලේය. ”එසේ නම් පළමු කීවහු අතින් අල්වා ගන්න. එවිට සෙස්සන් අතුරුදහන් වෙති” වදාළහ. එපරිද්දෙන් චුල්ලපන්ථක තෙරුන් කැඳවාගෙන ආපසු දන් වළඳා අනුමෙවෙනි බණ දෙසීම පන්ථක තෙරුන්ට පවරා විහාරයට වැඩි සේක.

සවස් වේලෙහි දම් සභාවට රැුස් වූ භික්ෂූන් වහන්සේ මේ පුවත මුල්කොට බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ගුණ කථා කියමින් හුන්හ. එහි වැඩි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ”චුල්ලපන්ථක දැන් මා නිසා ධර්ම මහත්වයට පැමිණියේය. පෙර මා නිසා භෝග මහත්වයට පැමිණියේය” යි වදාළ සේක. මෙසේ මහ රහත් බවට පත් වූ චුල්ල පන්ථක හිමියන්ට ගාථා පදයක්වත් කටපාඩම් කරගත නොහැකි වූයේ ඇයි දැයි භික්ෂූන් වහන්සේලා බුදුපියාණන්ගෙන් ප්‍රශ්න කළහ.

එවිට මහා ශාන්ති නායකයාණෝ මෙසේ චුල්ල පන්ථක මහ රහතන් වහන්සේගේ අතීත කථාව පැහැදිළි කළහ.

කාශ්‍යප බුදුරජාණන් වහන්සේ කාලයේදී පැවිදි ජීවිතයක් ගතකළ චුල්ල පන්ථක හිමියෝ එකල වියත් තෙරණු කෙනෙක් වූහ. ඉගෙනීමෙහි දක්ෂ වූහ. එහෙත් උන්වහන්සේ වැඩසිටි පන්සලේ නුවණ මද, උගනීමෙහි අදක්ෂ, පාඩම් නොසිටින ස්වාමීන් වහන්සේ නමක් වූහ. එකල පණ්ඩිතමානි වැනි වූ චුල්ල පන්ථක හිමියෝ නුවණ මඳ හිමියන්ට නොයෙක් අපහාස උපහාස කරමින් සිනාසුනහ. එහි ප්‍රථිඵලයක් වශයෙන් රහ්තවීමට පින තිබූ උන්වහන්සේට ;මකල සිව් මසක් ගත වුවත් එක ගාථා පදයක්වත් පාඩම් කරගත නොහැකි විය.

චුල්ල පන්ථක හිමියන්ගේ කතාව පණ්ඩිතමානි නුවණ මඳ, නිසි උගත්කමක් නොමැති පුද්ගලයන්ට ගරහන, ඔවුන් හිනාවට උපහාසයට, අපහාසයට ලක් කරන අයට කදිම පාඩමකි.

යමක් පිළිබඳ ස්වල්ප දැනුමෙන් පවා බොහෝ දෙනා උඬගු වෙති. මානයට පත්වෙති එකී ස්වල්ප දැනුම අවියක් කරගෙන සතර වටේ වණති, වැඩියෙන් ඉදිමෙති. එහතේ නිසි දැනුමක් ලැබූ පුද්ගලයෝ කවර විටෙකත් මානයට පත් නොවෙති. උඩගු නොවෙති. අඩු දැනුමක් හා නිසි දැනුමක් ඇත්තෝම මානයට පත්වෙති.

///මාගේ ශාස්තෘන් වන ශාක්‍ය පුත්‍ර වූ බුදුරජාණන් වහන්සේ එහි පැමිණියහ. මාගේ හිස පිරිමැද්දේය. මාගේ අතින් අල්ලාගෙන සංඝාරාමයට ඇතුළු කරවීය. පිරිසුදු මෙය ගෙන පිරිමදිමින් එක්ත්පසෙක හිඳ මනාකොට ඉටුවවයි (සිහි කරවයි) කියා මට අනුකම්පාවෙන් ශාස්තෘන් වහන්සේ මට රෙදි කඩක් දුන්නේ ය.
මම එම රෙදිකඩ දෝතින් ගෙන පියුම සිහි කෙළෙමි. එහි (පියුමෙහි) මාගේ සිත නැවතී කෙලෙස් වලින් මිදුණේ ය. රහත්බවට පැමිණියේ ය. සියලු තන්හි මනෝමය ශරීරයෙන් නිර්මිත කිරීමෙහි පරතෙරට පැමිණියේ, සියලු ආශ්‍රවයන් ප්‍රහාණපරිඥ වශයෙන් දැන දුරුකළේ, ආශ්‍රව රහිතව (රහත්ව) වෙසෙමි. මේ සිවි පිළිසිඹියාවෝ ද, අෂ්ට විමොක්‍ෂයෝ ද, ෂඩ්අභිඥාවෝ ද සාක්‍ෂාත් කරන ලදිමි. බුදුරජාණන් වහන්සේගේ සසුන ද කරන ලදිමි. මේ මගේ අන්තිම ඉපදීමයි. මෙයින් මතු ඉපදීමක් නැත.\\\

{{{ එදා චුල්ලපන්ථක පොඩි හාමුදුරුවන්ට පිහිට වීමට ලොව්තුරු බුදු පියාණන් වහන්සේ වැඩමවා වදාළහ. නමුත් අද සසුන අතහැර නික්‌මීයන අපේ පොඩි හාමුදුරුවරු රැකගැනීමට ලොව්තුරු බුදු පියාණන් වහන්සේ වැඩවාසය කරන්නේ නැත. මා මේ ලිපිය ලියන්නේ එසේ සසුන අතහැර යන අසරණ පොඩි හාමුදුරුවරු වෙනුවෙන් ගිහි පැවිදි ඔබගේ අවධානය වඩාත් යොමුවනු ඇතැයි යන බලවත් විශ්වාසයෙනි. }}}

හැඳින මෙහෙයවිය යුතු කර්මය

හැඳින මෙහෙයවිය යුතු කර්මය

බුදු දහමේ මූලික සංකල්පයක් වන කර්මය පිළිබඳ ඉතා පැහැදිලි විවරණයක් මේ ලිපිය මගින් දැක්වේ.
.
කර්මය නම් චර්යාව පිළිබඳ හේතු-ප්‍රත්‍ය නියාමය යි. එහි සමගාමි සංකල්පය පුනර්භවය යි. කර්මය හා පුනර්භවය බුදු දහමේ මූලික ඉගැන්වීම් වශයෙන් එකිනෙක හා බැඳී පවතියි. බුදු රජාණන් වහන්සේ පහළ වීමට පෙර ද මේ ඉගැන්වීම් භාරතයේ පැවතිණි. එතකුදු වුවත්, අද අප හමුවේ පවත්නා ස්වරූපයෙන් පරිපූර්ණ ව විවරණය කළේත්, සකසා ඉදිරිපත් කළේත්, තථාගතයන් වහන්සේ විසිනි.

මිනිසුන් අතර දක්නා ලැබෙන අසමානත්වයට, විවිධතාවට හේතුව කවරේ ද? මේ විෂම ලෝකයේ පවත්නා අසමාන-අසාධාරණ තත්ත්වයට අප හේතු දක්වන්නේ කෙසේ ද? සමහරුන් අන්ත දුගී-දුප්පත් බවෙහි ගිලී අනන්ත දුක් විඳිද්දී, සමහරුන් විශිෂ්ට මානසික, සදාචාරමය හා කායික ලක්‍ෂණ ඇති ව ඉහළ ම සුඛෝපභෝගි ආකාරයෙන් ජීවත් වන්නේ ඇයි? යමකු මහමඟ හිඟාකන්නටත්, තව කෙනකු මහා ධන කුවේරයකු ලෙස උපදින්නටත් හේතුව කුමක් ද? කෙනකු සාධු ගුණයන්ගෙන් පරිපුෂ්ටවත්, තව කෙනකු අපරාධකාරී පාපිෂ්ඨ ලක්‍ෂණ ඇතිවත් උපදින්නේ ඇයි? සමහරුන් උපතින් ම භාෂා විශාරදයන්, කලාකරුවන්, ගණිතඥයන් හා සංගීතඥයන් වන්නේ කෙසේ ද? තවත් සමහරු උපතින් ම අඳ, ගොළු හෝ බිහිරි ව විකලාංග ඇති ව උපදින්නට හේතුව කිම? සමහරුන් උපතින් ම භාග්‍ය සම්පන්න වත් දී, සමහරුන් සාප ලද්දන් වන්නට කරුණු මොනවා ද?

මේ අසාධාරණයට එක්කෝ හේතුවක් තිබිය යුතු ය; නැත් නම් නැති විය යුතු ය. හේතුවක් නැත් නම් මේ විෂමතා අහේතුක ව, ඉබේ ම සිදු වන ඒවා ය. නුවණක් ඇති කිසිවකු මේවා හුදෙක් ඉබේ සිදු වන අහඹු දේ වශයෙන් නොපිළිගනු නියත ය.

මෙලොව කිසිවකුට, කවර ම හෝ හේතුවක් නිසා ඔහුට සිදු විය යුතු දෙයක් මිස වෙන යමක් සිදු වන්නේ නැත. එහෙත් සාමාන්‍යයෙන් නියම හේතුව හෝ හේතු පෘථග්ජනයන්ට තේරුම් ගැනීම පහසු නැත. ඇසට පෙනෙන ප්‍රතිඵලවල නියම අදිසි හේතුව මේ භවය ම සීමිත වූවක් නොවන්නට ඉඩ තිබේ. එය මෑත හෝ ඈත පෙර භවයකට සම්බන්ධ වූවක් විය හැකි ය. ඒ දැනගත හැක්කේ පෙර ආත්ම දැනගැනීමේ හා සත්ත්වයන්ගේ ආසයානුසය දැනගැනීමේ, චුති-උත්පත්ති දැනගැනීමේ උසස් අභිඤ්ඤා මගිනි. මනස දියුණු කළ අභිඤ්ඤාලාභීන්ට එසේ දැකගැනීමේ ශක්තිය තිබෙන බව බුදු දහම ප්‍රකාශ කර සිටියි.

මිනිසුන් අතර බොහෝ දෙනා මෙම මානව විෂමතාවට හේතුව මැවුම්කාර දෙව් කෙනකුගේ කැමැත්ත බව කියා සිටිති. සර්වබලධාරි උතුමකු වශයෙන් හෝ අහේතුක වූ විශ්ව ශක්තියක් ලෙස පවතින නිර්මාතෘ දෙවි කෙනකු පිළිබඳ විශ්වාසය බුදු රජාණන් වහන්සේ මුළුමනින් ම බැහැර කරති.

මෙම විෂමතාව පිළිබඳ ව නවීන විද්‍යාඥයන් දරන මතය කුමක් ද? ඉඳුරන් මගින් ලබන දැනුමට ම සීමා වන ඔවුහු එය භෞතික-රසායනික හේතු මත, ආරය හා පරිසරය මත සිදු වන බව කියා සිටිති. සුප්‍රකට ජීව විද්‍යාඥයකු වූ ජූලියන් හක්ස්ලි මෙසේ ලියා ඇත:

“සමහර ජාන වර්ණය නිශ්චය කරයි. තවත් සමහරක් උස හා බර ද සවි බල හෝ දුබලකම ද, හැඩ-රුව හා පරිමාව ද නිශ්චය කරයි. සමහර විට සියලු හෝ නියතයෙන් ම බොහෝ ප්‍රවේණි ලක්‍ෂණ ජාන මගින් ම තීරණ වෙයි. මානසික ලක්‍ෂණ සම්බන්ධයෙන් – විශේෂයෙන් ම සංකීර්ණ හා සූක්‍ෂ්ම ලක්ෂණ සම්බන්ධයෙන් සහතික ව ම එසේ කීම අපහසු වුව ද, ඒවා ආරයෙන් ම ලැබෙතැ යි කීමට බොහෝ සාධක තිබේ. කායික කරුණුවලින් පිට වෙනත් කිසියම් ක්‍රමයකින් ඒවා උරුම වෙතැ යි කීමට සාධකයක් නැත. අප විසින් උරුම කරගෙන ඇති කායික විශේෂතා හා පෞරුෂ ලක්‍ෂණ සංසේචන අවස්ථාවේදී ම අප ලද ජාන නම් වූ සංයුත්ත බල කෝෂය මත ම රඳා පවතියි.”

විද්‍යාඥයන් හෙළි කරන මේ රසායනික-භෞතික සංසිද්ධීන් එක්තරා දුරකට උපකාරී වන බව පිළිගත යුතු ව ඇතත්, පුද්ගලයන් අතර පවත්නා සියලු ම සියුම් විවිධතා ඒ නිසා ම සිදු වෙතැ යි පිළිගත හැකි ද? එක විදියේ ජාන උරුම කරගත්, කායික වශයෙන් සමාන, එක සමාන පරිසරයක හැදෙන වැඩෙන සර්ව සම නිවුන් දරුවන් එකිනෙකාට වෙනස් චිත්ත වේග, බුද්ධිය හා චර්යාවන් විද්‍යමාන කරන්නේ ඇයි?

මේ සියලු වෙනස්කම් හුදෙක් ආරය හේතුවෙන් ම සිදු වෙතැ යි කීම පිළිගත නොහැකි ය. නිවැරදි ව කිව හොත් සමානකම් බොහෝ දුරට ආරය මුල් කරගෙන විස්තර කළ හැකි වුව ද, අසමානකම්, එමගින් විවරණය වන්නේ නැත.

මවුපියන් වෙතින් උරුම වන අඟලකින් කෝටි තුනෙන් එක් පංගුවක් තරම් ප්‍රමාණ වූ මෙම අතිසූක්ෂ්ම රසායනික – භෞතික අංශුව මිනිසාගේ එක් කොටසක් වූ කායික අංශය පමණක් ව්‍යාඛ්‍යානය කරයි. වඩාත් සංකීර්ණ හා සූක්ෂ්ම වූ මානසික බුද්ධිමය හා චර්යාමය විශේෂතා පිළිබඳ ව අප මීට වඩා ප්‍රබුද්ධ විය යුතු ය. දිගු සදාචාර ඉතිහාසයක් ඇති හොඳ යහපත් පරපුරක අපරාධකරුවකු ඉපදීම, පාපයෙහි ම ගැලෙන පවුලක රහත් වීමට පිනැති දරුවකු ඉපදීම, ළමා හපනුන්, මහා ප්‍රාඥයන් හා ආගමික උතුමන් ආදීන්ගේ උපත් වැනි කරුණු ආරය පිළිබඳ න්‍යායය ඇසුරෙන් විවරණය කිරීම දුෂ්කර ය. ආරය පිළිබඳ මේ ගැටලු සම්බන්ධයෙන් අඥඪදජචපදචබඪධද නම් සිත් ගන්නා කෘතියෙහිදී පස්කාල් මහතා මෙසේ සඳහන් කරයි:

“ආරය පිළිබඳ ගැටලුවෙහි ලා බීජය විසින් ඉටු කරනු ලබන කාර්යය සම්බන්ධයෙන් නැවතත් කිය යුත්තේ එම භෞතික බීජය ඇසුරෙන් විවරණය කළ හැක්කේ මිනිසාගෙන් අඩක් පමණක් බව ය. ආරයෙහි භෞතික අංශය පිළිබඳ ව එයින් ආලෝකයක් සැපයෙන නමුත්, චර්යාව බුද්ධිය සම්බන්ධයෙන් එය අප අඳුරේ ම තබයි. එමගින් මුළු මිනිසා ම නියෝජනය වන්නේ නම්, ඕනෑ ම පුද්ගලයකු වෙතින් නිරූපණය විය යුත්තේ ඔහුගේ දෙමවුපියන්ගේ ගති ලක්‍ෂණ පමණි. වෙන කිසි ලක්‍ෂණයක් තිබිය නොහැකි ය. එම ගති ලක්‍ෂණ ද දෙමවුපියන් වෙත ඇති පමණට මිස ඊට වඩා අඩු වැඩි විය නොහැකි ය. එහෙත් බෙහෙවින් යහපත් පවුල්වල අපරාධකාරයන් උපදිනු අපි දකිමු. සමාජයේ අතිශයින් ම අධම පුද්ගලයන්ට ශාන්තුවර දරුවන් උපදිනු ද අපි දකිමු. එක ම බීජයකින් එකම කාල-දේශ තත්ත්වයන් යටතේ උපදින සර්වසමාන නිවුන් දරුවන් කායික ව එකිනෙකාට සම වුව ද එකකු සුරදූතයකු මෙන් ද අනෙකා යම දූතයකු මෙන් ද හැසිරෙනු ඔබ දැක ඇත. ආරය ගැන කතා කරන අයට සැලකිල්ලට ගන්නට ප්‍රමාණවත් වන තරමට ළමා-හපන්නු ඕනෑ තරම් වෙති. මේ ළමා හපන්නුන්ගේ පරම්පරාවල මේ අයගේ ප්‍රාතිහාර්යාත්මක කෞශල්‍යයන් විග්‍රහ කිරීමෙහිලා ආරමය සාධක වශයෙන් දැක්විය හැකි එක ද මුත්තෙක් හෝ මිත්තණියක් ලැබේ ද?

“මේ අතීතය පැත්තෙන් හේතුවක් දක්වන්නට ඇති බැරිකම සමඟ, මෝසාට්, බිතෝවන් හා ඩාන්ටේ වැනි උපතින් ම හපන්කම් දක්වන දරුවන් බිහි නොකිරීමේ සාධකය ද එකට ගත් විට, භෞතිකවාදයට තමන් පනවාගෙන ඇති සීමා තුළ ආරය පිළිබඳ කාරණය මනා ව විග්‍රහ කරන්නට බැරි බව අපට පිළිගන්නට සිදු වේ. එමෙන් ම ආරය හැම විට ම හරියන්නේත් නැත. බොහෝ ශාරීරික ලක්‍ෂණ නැවත පහළ වීමක් දක්නට නොලැබේ. භයානක කායික දුබලතා ඇති පවුල්වල බොහෝ දරුවෝ ඒවායින් තොර ව උපදිති. ඔවුන්ගෙන් පැවැතෙන්නන්ට ඒවා බලපාන්නට හැකි පරිදි රෝගී ලක්‍ෂණ ඔවුන්ගේ පටක තුළ සැඟවී තිබෙන්නට පුළුවන. අනිත් අතට අතිශයින් ම වෙනස් වූ මානසික ලක්‍ෂණ ඇති දරුවන් එක ම පවුලේ දක්නට ලැබීම ද වැදගත් ය. බොහෝ සිල්වත් දෙමවුපියෝ දරුවන්ගේ දුසිරිත් ගැන වැලපෙති. එහෙයින් ආරය සහ පරිසරය තම පොරොන්දුව ඉටු කිරීමට අසමත් වී ඇත කියා හෝ දෙන්නට තමන් වෙත නැති දෙයක් දෙන බව අපට පෙනී යයි.”

බුදු දහමට අනුව නම්, මේ අසමානතාවට හේතුව ආහාර හා පරිසරය පමණක් නො වේ. කම්ම නියාමයෙහි ක්‍රියාකාරිත්වය හෙවත් අප අතීතයෙහි කළ ක්‍රියාවලින් අප රැස් කරගත් උරුමය හා වර්තමාන ක්‍රියා කලාපයෙහි ප්‍රතිඵලය යි. අපේ දුක හා සැප පිළිබඳ වගකිව යුත්තෝ අපි ම වෙමු. අපේ දෙවිලොව හා අපේ අපාය අපි ම හදාගනිමු. අපේ ඉරණමෙහි නිර්මාතෘවරු අපි ම වෙමු.

මනුෂ්‍යයන් අතර පවත්නා විවරණය කිරීමට අපහසු අසමානත්වයට හේතුව කුමක් දැ යි දැනගනු රිසි වූ සුභ නම් වූ එක් සත්‍ය ගවේෂක තරුණයෙක් බුදු රජාණන් වහන්සේ හමුවට පැමිණ ඒ ගැන විමසී ය:

“ස්වාමීනි, මිනිසුන් අතර, සමහරුන් අල්පායුෂ්ක වන්නටත්, සමහරුන් දීර්ඝායුෂ්ක වන්නටත්, සමහරුන්ට ලෙඩ රෝග වැඩි වන්නටත්, සමහරුන්ට ලෙඩ රෝග අඩු වන්නටත්, සමහරුන් දුර්වර්ණව සිටිත් දී සමහරුන් පැහැපත් වන්නටත්, සමහරුන් අල්පේශාක්‍ය ව (දුබල ව) සිටියදී සමහරුන් මහේශාක්‍ය (ප්‍රබල) වන්නටත්, සමහරුන් දුගී දුප්පත් ව සිටිය දී සමහරුන් ඉතා පොහොසත් වන්නටත්, සමහරුන් පහත් ව උපදිත් දී සමහරුන් උසස් ව උපදින්නටත්, සමහරුන් මන්ද බුද්ධික ව උපදිත් දී, සමහරුන් ප්‍රඥාවන්ත ව උපදින්නටත් හේතුව කුමක් ද?

එයට පිළිතුරු වශයෙන් බුදු රජාණන් වහන්සේ මෙසේ දේශනා කළ සේක:

“සියලු සත්ත්වයෝ කර්මය තමාගේ (ධනය) කොට සිටිති; කර්මය දායාද කොට, කර්මය හේතු කොට, කර්මය ඥාතියා කොට, කර්මය පිළිසරණ කොට වසති. සත්ත්වයන් උසස්-පහත් වශයෙන් ප්‍රභේද කරන්නේ කර්මය විසිනි.”

අනතුරු ව උන් වහන්සේ කර්මය හා විපාකය පිළිබඳ නියාමයට අනුව එබඳු විෂමතා ඇති වන ආකාරය පිළිබඳ ව විවරණයක් කළහ.

යම්කිසි පුද්ගලයෙක් ප්‍රාණවධයෙහි යෙදෙයි නම් දඩයක්කාරයකු ව ලේ තැවරුණු අතින් මරමින්, හිරිහැර කරමින් ජීවීන් කෙරේ දයානුකම්පාවක් නැති ව ජීවත් වෙයි නම්, ප්‍රාණඝාතයෙහි විපාක වශයෙන් මිනිසුන් අතර උපදින විට අල්පායුෂ්ක වෙයි.

යමෙක් ප්‍රාණඝාතයෙන් වැළකී අවි ආයුධ ඉවත දමා සියලු සතුන් වෙත දයානුකම්පාවෙන් වසයි නම්, ඔහුගේ එම ප්‍රාණඝාත විරතියෙහි අනුසස් වශයෙන් මිනිසුන් අතර උපදින විට දීර්ඝායුෂ ලබයි.

යමෙක් අතින් පයින්, පොලුවලින් හෝ සැත්වලින් අනුන්ට පහර දෙමින් හිරිහැර කරයි නම්, එහි විපාක වශයෙන් මනුෂ්‍ය ව උපන් විට විවිධ ලෙඩ රෝගවලින් පීඩා විඳියි.

යමෙක් අනුන්ට හිරිහැර නොකරන්නේ නම්, එම කුසලය හේතු කොටගෙන මිනිස් ලොව උපන් විට මනා සෞඛ්‍යය ඇති ව ජීවත් වෙයි.

යමෙක් ද්වේෂ සහගත ව, කෝප බහුල ව ඉතා සුළු දෙයින් පවා කිපෙමින් කෝපය ප්‍රකට කරයි නම්, ඒ හේතුවෙන් මිනිසුන් අතර, උපදින විට විරූපී ව උපදියි.

යමෙක් ද්වේෂයෙන් තොර ව නොකිපෙමින් නොසරුප් වදන් වැස්සකින් පවා අමනාප නොවෙමින් ප්‍රසන්න ව වසයි නම්, මිනිසුන් අතර උපදින විට සුරූපි ව උපදියි. යම්කිසි පුද්ගලයෙක් ඊර්ෂ්‍යා සහගත ව අනුන්ගේ සම්පත්වලට, ගරු සම්මානවලට ඊර්ෂ්‍යා කරයි නම්, හදෙහි ඊර්ෂ්‍යාව රඳවාගනියි නම්, එහි ප්‍රතිඵලය ලෙස අල්පේශාක්‍ය ව උපදියි.

යමෙක් ඊර්ෂ්‍යා විරහිත ව අනුන්ගේ සම්පත්වලට, ගරු සම්මානවලට, ඊර්ෂ්‍යා නොකර සිත ඊර්ෂ්‍යාවෙන් කෙලෙසා නොගෙන වසයි නම්, ඒ හේතුවෙන් මනු ලොව උපදින විට ප්‍රබල ව මහේශාල්‍ය ව උපදියි.

යමෙක් කිසිවක් කිසිවකුට නොදෙමින්, දන් දීමෙන් වැළකී සිටී නම්, ඔහුගේ ගිජු බව හේතුවෙන් මනුෂ්‍යයන් අතර උපදින විට දුගී ව උපදියි.

යමෙක් නිර්ලෝභී ව දන් දීමෙහි නිරත වේ නම්, ඒ දානපතිත්වය හේතුවෙන් මනු ලොව උපදින විට පොහොසත් ව උපදියි.

යමෙක් තද ගති ඇති ව අනුන් හෙළා දකිමින් ගරු කළ යුත්තන්ට ගරු නොකරමින් වසයි නම්, ඒ අභංකාර පරවශ නිගරු පැවතුම්වල ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් හේ මිනිසුන් අතර, පහත් ව උපදියි.

යමෙක් නිරහංකාර ව, අනුන් හෙළා නොදකිමින් ගරු කළයුත්තන්ට ගරු කරමින් වෙසෙයි නම්, එම අනතිමානය හේතුවෙන් මිනිසුන් අතර උපදින විට උසස් ජන්මයක් ලබයි.

යමෙක් සිල්ණත් ගුණවත් උතුමන් හමු වී කුසල්-අකුසල්, හරි-වැරදි, කළ යුතු-නොකළ යුතු අභිවෘද්ධියට හේතු හා පරාභවයට හේතු වැනි දේ ගැන නොවිසමයි නම්, එහි ප්‍රතිඵල වශයෙන් හේ මිනිසුන් අතර උපදින විට අඥාන ව උපදියි.

යමෙක් සිල්වත් ගුණවත් උතුමන් හමු ව පෙර දැක්වූ කරුණු විමසා දැනගනියි නම්, ඒ කුසලයන් හේතුවෙන් මිනිසුන් අතර උපදින විට හේ නැණවත් ව උපදියි.

අප උපදින විට අපට ආරය නිසා ලැබෙන ජන්මීය ලක්‍ෂණ ඇති බව ප්‍රතික්‍ෂේප කළ නොහැකි ය. ඒ සමඟ ම විද්‍යාවට පැහැදිලි කළ නොහැකි වෙනත් සහජ හැකියාවන් ද අපට උරුම වන බව ද සත්‍යයකි. අපගේ පැවැත්මේ න්‍යෂ්ටික වූ ශුක්‍රාණු හා ඩිම්බය නම් දළ සාධකය වෙනුවෙන් අපි අපේ මාපියන්ට ණය ගැති වෙමු. එහෙත් ඒවා කලලය සම්භව වීම සඳහා අවශ්‍ය කර්ම ශක්තිය ලැබෙන තුරු එම බීජ උදාසීන ව පවතියි. එහෙයින් අපගේ උපත විෂයයෙහි වඩාත් ම වැදගත් වන සාධකය කර්මය යි.

අපගේ කායික හා චෛතසික ලක්‍ෂණ සකස් වීමෙහි ලා ඇතැම් විට මවුපියන්ගෙන් ලැබෙන සෛලයනට වඩා බෙහෙවින් වැදගත් කාර්යභාරයක් රාශිභූත ව වූ පූර්වකර්ම හේතුවෙන් ඉටු වන බව පෙනේ.

නිදසුනක් වශයෙන් වෙනත් අයට මෙන් ම බුදු රජාණන් වහන්සේට ද දෙමවුපියන් වෙතින් ජනක සෛලය හා ජාන ලැබිණ. එහෙත් කායික ව මානසික ව හා චර්යාමය වශයෙන් උන් වහන්සේට ළං වන කෙනෙක් උන් වහන්සේගේ ශ්‍රේෂ්ඨ මුතුන්-මිත්තන් අතර කිසි සේත් ම සෙවිය නොහැකි ය. බුදු රජාණන් වහන්සේගේ ම වචනවලින් පවසත හොත් උන් වහන්සේ අයත් වූයේ රාජ වංශයට නො ව, බුද්ධ වංශයට ය. තම කර්මයේ ම නිර්මාණයක් වූ උන් වහන්සේ ස්ථිර වශයෙන් ම ආශ්චර්ය මනුෂ්‍යයෙක් වූ හ.

ලක්‍ඛණ සූත්‍රයෙහි දැක්වෙන පරිදි බුදු රජාණන් වහන්සේට දෙතිස් මහා පුරුෂ ලක්‍ෂණ බඳු සුවිශේෂ රූප ලක්‍ෂණ හිමි වූයේ පූර්ව ජන්මයන්හි කරන ලද කුශල කර්මයන්හි විපාක වශයෙනි.

මේ නිදර්ශනයෙන් පැහැදිලි වන්නේ කර්ම ශක්තියට අපගේ කායිකත්වය කෙරේ බලපාන්නට හැකියාවක් තිබෙනු පමණක් නො ව, මවුපිය සෛලයන්හි ජාන ශක්තිය නිෂේධනය කරන්නට ද හැකියාව ඇති බව ය. “අපි අපගේ කර්මයෙහි උරුමකරුවෝ වෙමු” යි බුදු රජාණන් වහන්සේ වදාළේ එහෙයිනි.

මේ විෂමතා පිළිබඳ ගැටලුව විවරණය කරමින් අත්‍ථසාලිනියේ මෙසේ දක්වා ඇත:

“කර්ම විවිධත්වය හේතු කොටගෙන සත්ත්වයන්ගේ උත්පත්තියෙහි දී උසස්-පහත්, හීන-ප්‍රණීත, සුඛිත හා දුක්‍ඛිත යනාදි විවිධත්වයන් ඇති වේ. කර්මයෙහි විවිධත්වය හේතුවෙන් ම පුද්ගලයන් අතර, සුරූපී-විරූපී, උත්තම-අධම, පරිපූර්ණ-විකලාංග ආදි විවිධත්වයන් ඇති වේ. කර්ම විවිධත්වය හේතුවෙන් ම පුද්ගලයන් අතර ලාභ-අලාභ, අයස-යස, නින්දා-ප්‍රශංසා, සැප- දුක යන ලෝක ධර්මතා ද පහළ වෙයි.

“කර්මයෙන් ලෝකය ඉදිරියට යයි. කර්මයෙන් සත්ත්වයෝ පවතිති. සියලු සත්ත්වයෝ කර්මයෙන් ම බැඳී සිටිති. රථ රෝදය කඩ ඇණයෙන් රැඳෙනු මෙනි. කර්මය නිසා ම කීර්ති ප්‍රශංසා ලැබේ. බන්ධනය, විනාශය කර්මයෙන් ම වෙයි. කර්මයෙන් විවිධ විපාක ලැබෙන බව දැන දැන ලෝකයෙහි කර්මය නැතැ යි පවසන්නේ කවර හෙයින් ද?”

මේ අනුව, බෞද්ධ දෘෂ්ටියෙන් බලන විට අපගේ වර්තමාන මානසික, චර්යාමය, බුද්ධිමය හා ගති ලක්‍ෂණමය විවිධතා බහුල වශයෙන් ම අපගේ අතීත හා වර්තමාන කර්ම හේතුවෙන් ම ඇති වූ ඒවා බව කිය හැකි ය.

සියල්ල සිදු වන්නේ කර්මයෙන් නො වේ.

මේ විවිධතාවන් ඇති වන්නේ ප්‍රධාන වශයෙන් කර්මයෙන් යැ යි බුදු සමයෙහි ඉගැන්වුව ද, සියල්ල ම සිදු වන්නේ කර්මයෙනැ යි එයින් කියවෙතැ යි වරදවා තේරුම් නොගත යුතු ය. කර්ම නියාමය මොන තරම් වැදගත් වුවත් එය බෞද්ධ දර්ශනයෙහි ඉගැන්වෙන ප්‍රත්‍ය (පච්චය) විසිහතරකින් එකක් පමණක් බව සිහියට ගත යුතු ය.

සුවදායක හෝ දුක්‍ඛදායක හෝ සුව-දුක් නොවන කවර වින්දනයක් වුව ද පෙර කළ කර්මයෙහි විපාක වශයෙන් ලැබේ” යන වැරදි අදහස විවේචනය කරමින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වදාළහ:

“එසේ නම් මිනිසුන් මිනීමරුවන්, හොරුන්, කාමමිථ්‍යාචාරීන්, බොරුකාරයන්, කේළාම්කරුවන්, නිෂ්ඵල කතා කරන්නන්, විෂම ලෝභීන්, වෛර බඳින්නන්, මිසදිටුවන් වන්නේ පූර්ව කර්ම හේතුවෙන් විය යුතු ය. මෙසේ අවශ්‍ය හේතුව වශයෙන් පෙර කර්මය දක්වන්නවුනට යමක් කරන්නට ආශාවක් හෝ වීර්යයක් හෝ මේ දෙය කිරීමට හෝ මේ මේ දෙය නොකරන්නට අවශ්‍යතාවක් නොමැත.”

මේ වැදගත් දේශනය මගින් සියලු භෞතික තත්ත්වයන් හා මානසික ආකල්ප සියල්ල හුදෙක් පෙර කළ කර්ම නිසා ම සිදුවෙයි යන මතය බැහැර කැරේ. අපේ වර්තමාන ජීවිතය සහමුලින් ම අපගේ පූර්ව කර්මයන් මගින් නිශ්චිත ව තිබේ නම් හෝ ඒවායින් සම්පූර්ණයෙන් ම පාලනය වන්නේ නම්, කර්මය ඉරණම්වාදයක් හෝ දෛවවාදයක් හෝ නියතිවාදයක් බවට පත් වෙයි.

එසේ වුව හොත් කිසිවකුට තමන්ගේ වර්තමානය හෝ අනාගතය හැඩ ගස්වාගැනීමට අවකාශයක් ඉතිරි වන්නේ නැත. එමෙන් ම ස්වච්ඡන්දතාව (හිතා මතා ක්‍රියා කිරීමේ හැකියාව) අර්ථ ශූන්‍ය බවට පත් වෙයි. ජීවිතය හුදු යාන්ත්‍රික තත්ත්වයක් බවට පත් වෙයි. අපගේ සියලු කටයුතු පාලනය කරන, අපේ අනාගතය නිශ්චය කරන, සර්වබලධාරී දෙවි කෙනකු විසින් අප නිර්මාණය කිරීම හා අප හිතාමතා නිදහසේ කරන ක්‍රියා පිළිබඳ කිසි ම සැලකිල්ලකින් තොර ව, අපේ ඉරණම මුළුමනින් ම තීරණය කර, අපේ ජීවන රටාව පාලනය කරන අනුල්ලංඝනීය පූර්ව කර්මයක් මගින් උපදින්නට සිදු වීම අතර වෙනසක් නැත. මේ දෙකින් ම සිදු වන්නේ එක ම දේ නිසා කවර එකක් තෝරාගත්තත් වෙනසක් නැත. බෞද්ධ කර්මවාදය එබඳු ඉරණම්වාදයක් නො වේ.

භෞතික හා ආධ්‍යාත්මික ක්‍ෂේත්‍රයන්හි ක්‍රියාත්මක වන නියාම ධර්ම පහක් ගැන බුදු දහමෙහි ඉගැන්වෙයි. ඒ මේවා ය:

1. උතු නියාම: අජීව වස්තුන් පිළිබඳ භෞතික නියාමයකි. ඒ ඒ ඍතුවලට සුළං හැමීම, වර්ෂාව ලැබීම, නිසි කලකට නොවරදවා ඍතු උදා වීම, ඒ ඒ ඍතු- වලට ආවේණික වෙනස් කම් හා සිද්ධි, වර්ෂාව හා සුළඟ හමන ආකාරය, උෂ්ණයෙහි ස්වභාවමය ආදිය මෙයට අයත් ය.

2. බීජ නියාම:- ඇට වර්ග හා බීජයන්ගේ ස්වභාවය. නිදසුන්: වී ඇටවලින් ගොයම් වැවීම, උක් ගස් හා මී පැණිවල ඇති මිහිරි රසය, ඇතැම් පලතුරුවල ඇති විශේෂ ලක්‍ෂණ, සෛල හා ජාන පිළිබඳ විද්‍යාත්මක න්‍යාය සහ නිවුන් දරුවන්ගේ සමානතා ආදිය මෙයට ඇතුළත් කළ හැකි ය.

3. කම්ම නියාම: කර්ම සහ විපාකය පිළිබඳ නියාමය. නිදසුන්: කුසල හා අකුසල කර්ම නිසා හොඳ හා නරක විපාක ලැබීම. ජලය පහත් තැනට ගලා බස්නා මෙන් කර්මය ද අවස්ථාව ලද විට විපාක දෙයි. එය තෑගි දීම හා දඬුවම් දීම යන ක්‍රමයට නොව ආවේණික ධර්මතාවක් වශයෙන් මෙය සිදු වේ. මෙම ධර්මතාව ඉර හඳ උදා වීම මෙන් ම ස්වාභාවික ය. කර්ම විපාකය පිළිබඳ නියාමය එය යි. කර්මය තුළ ම සන්තති ධර්මතාව ද ගම්‍ය වෙයි. අපේ විවිධ අත්දැකීම්, පෞරුෂ ලක්‍ෂණ හා රැස් කෙරෙන දැනුම අපේ මනසෙහි සටහන් වෙයි. මේ අත්දැකීම් හා චරිත ලක්‍ෂණ භවයෙන් භවයට සංක්‍රමණය වෙයි. අපට ළමා වියේ අත්දැකීම් අමතක වන අයුරින් ම කාලයාගේ ඇවෑමෙන් මෙයින් සමහරක් අමතක වෙයි. කිසිවකුගෙන් ඉගෙන නොගෙන විවිධ දේ පිළිබඳ ව විස්මිත ලෙස කතා කරන ළමා හපන්නු මෙම සන්තති ධර්මතාවට හොඳ නිදසුනකි.

4. ධම්ම නියාම: ධර්මතාවෙහි නියාමය. නිදසුන්: බෝසත්වරයකු අවසන් වරට ලොව උපදනා විට ස්වභාව ධර්මයෙහි ඇති වන වෙනස්කම් (අසිරිමත් සිදුවීම්) ගුරුත්වාකර්ෂණය හා එබඳු ස්වභාවධර්ම නීති හොඳ වීමට ඇති හේතු වැනි දේ මීට ඇතුළත් කළ හැකි ය.

5. චිත්ත නියාම: මනසෙහි නියාමය. නිදසුන්: චිත්ත සන්තතිය, සිතෙහි අන්තර්ගත සාධක දිවැස්, දිවකන්, පූර්ව ජන්ම සිහි කිරීම, අනාගත ඥානය, පරචිත්ත විජානනය වැනි අධිමානසික ශක්ති ද ඇතුළත් ව චිත්ත බලය යනාදිය චිත්ත නියාමය වේ. මේවා නූතන විද්‍යාවෙන් අර්ථකථනය කළ නොහැකි යි.

සියලු භෞතික හා ආධ්‍යාත්මික සංසිද්ධි මේ සාධාරණ නියාම ධර්ම පහ ඇසුරෙන් විවරණය කළ හැකි ය. කම්ම නියාමය මේ පහෙන් එකක් පමණි. වෙනත් ඕනෑ ම ස්වභාව ධර්ම නීතියක් පරිද්දෙන් ම මේවාට නීති දායකයෙක්, පනවන්නෙක් අනවශ්‍ය ය.

මේ පහෙන්, උතු නියාමය, බීජ නියාමය හා ධම්ම නියාමය මිනිස් නුවණින් හා චිත්ත බලයෙන් තරමක් දුරට පාලනය කළ හැකි බව සැබෑ වූව ද බෙහෙවින් ම යාන්ත්‍රික ය. නිදසුන් දක්වත හොත්, ගින්න ස්වභාවයෙන් ම දවනසුලු හා හිම දැඩි ශීතල ලෙය මිදෙනසුලු වුව ද, සමහර මිනිස්සු නොපිලිස්සි ගිනි මත ගමන් කරන්නට ද නිරුවතින් හිම මත බවුන් වඩන්නට ද සමත් වූ හ. උද්‍යානවේදීන් මල් සහ පලතුරු විෂයයෙහි කර ඇති ප්‍රාතිහාර්යාත්මක වෙනස්කම්, යෝගීන් අහසෙන් ගමන් කිරීම වැනි දේ ද ඊට නිදසුන් ය.

චිත්ත නියාමය ද බෙහෙවින් යාන්ත්‍රික නමුත්, බෞද්ධ භාවනා ක්‍රම මගින් එය ද පාලනය කිරීම අරමුණු කැරේ. කම්ම නියාමය ස්වයංක්‍රීය වන අතර, කර්මය බලගතු වූ විට මිනිසාට අවශ්‍ය වූව ද, එහි ක්‍රියාකාරිත්වය වළකා ලිය නො හේ. එහෙත් සම්මා දිට්ඨිය හා අධිෂ්ඨානය මගින් අනාගතය හැඩගස්වාගැනීමට පුළුවන. නිරතුරු කුසල කර්ම කිරීම මගින් අකුසල කර්ම විපාක දීම මඟහැරවිය හැකි කර්මය බෙහෙවින් සංකීර්ණ නියාමයක් හෙයිනි. එහි සැබෑ තතු දත හැක්කේ බුදු කෙනෙකුන් විසින් ම ය. අංගුත්තර නිකායෙහි දී කර්ම විපාකය චතුර්විධ අචින්තෙය්‍යයන්ගෙන් එකක් ලෙස තථාගතයන් වහන්සේ විසින් දක්වා තිබේ. බෞද්ධයන්ගේ අරමුණ වන්නේ කම්ම නිරෝධය යි.

බක්කුල මහරහතන් වහන්සේ

බක්කුල මහරහතන් වහන්සේ

අමිතෝදන ශාක්‍ය රජුගේ පුත් අනුරුද්ධ මහරතන් වහන්සේ දිනක්‌ භික්‍ෂූන් වහන්සේ සියයක්‌ සමඟ කිඹුල්වත්පුරයේ නුගආරාමයකට වැඩියහ. මේ බව දැනගත් උන්වහන්සේගේ නෑ සමූහයා නිරතව පැමිණ නිතරම සුවදුක්‌ විචාරති. බොහෝ නෑයෝ පැමිණිය ද සිය නැඟණිය වූ රෝහිණී කුමාරිය නොපැමිනීම උන්වහන්සේට ප්‍රශ්නයක්‌ විය. එහිදී නැගෙන පැවසුවේ රෝහිණී කුමාරියට දද රෝගයක්‌ හටගෙන ඇති නිසා ඇය නිවසින් පිටතට නොපැමිණෙන බවය. සිය නැඟණිය මේ රෝගයෙන් මුදාගන්නේ කෙසේදැයි දිවැසින් බැලූ අනුරුද්ධ මහරහතන් වහන්සේ නිරෝගී බව පතා මහා සංඝරත්නයට විහාරයක්‌ කරවන ඇයට දැන්වීය.

ඒ අනුව ටික කාලයක්‌ තුළදී මේ විහාරය කරවා බුදුන්වහන්සේ ඇතුළු මහාසංඝයාට පුජා කරන ලදී. එහිදී බුදුන්වහන්සේ ප්‍රකාශ කළේ පෙර බවයක කළ කම් විපාක දීම නිසා මේ දද රෝගය වැළඳී ඇති බවය. මේ කුමරිය එක්‌ ආත්මයක බරණැස්‌ රජුගේ අගමෙහෙසියව සිටියදී ඒ රජුගේ තවත් බිසවක්‌ සමඟ උරණ වී ඇය නිදන ඇඳෙහි කහඹිලියා දැමීය. මේ නිසා ඇඟේ පලුහටගෙන දරුණු කැසීම් ඇති වී ශරීරය අවලස්‌සන විය. මේ පව නිසා රෝහණී කුමරියට මේ ආත්මයේදී දද හට ගැනිණි. කෙසේ නමුත් අවසානයේ මේ පිංකම නිසා දද රෝගය සුවපත්වී අවසානයේ සෝවාන් බව ලබන්නටද අනුරුද්ධ මහරහතන්ගේ නැගණියට හැකිවිය. ඉහත කතාව දැක්‌වූයේ නිරෝගී බව ලැබීම ලෙහෙසි පහසු දෙයක්‌ නම් නොවන බව පෙන්වීමටය. අප දැන් ප්‍රධාන කතාව දෙසට හැරෙමු.

ගෞතම බුද්ධ ශාසනයෙහි නිරෝගිමත් භික්‍ෂූන් අතර අගතැන්පත් වූයේ බක්‌කුල මහරහතන් වහන්සේය. උන්වහන්සේට නිරෝගීභාවය ලැබීමට සංසාරික වශයෙන් කළ පිංකම් බොහෝ දුරට හේතුවිය. බක්‌කුල හිමි මේ මහා භද්‍රකප්පයට පෙර බුදුවූ අනෝමදස්‌සි නම් බුදුන් සමයේ බ්‍රාහ්මණයෙක්‌ව උපන්නේය. පසුව අනෝමදස්‌සි බුදුන් කෙරෙහි පැහැදී බණ අසා පැවිදි විය. ඒ කාලයේ අනෝමදස්‌සී බුදුන්ට ඇති වූ උදරාබාධයක්‌ සුවකරන්නට මේ භික්‍ෂුවට හැකිවිය. ඒ රෝගය සුව කිරීමෙන් පසු බුදුන්වහන්සේ ඉදිරිපිට වැතිර මෙසේ ප්‍රකාශ කළේය. ස්‌වාමිණී ඔබ වහන්සේට කළා වූ මේ පුණ්‍ය කර්මයේ ආනුභාවයෙන් මා උපන් ජාතියේ මට කිසිදු ව්‍යාධියක්‌ නොවේවායි” කියා ප්‍රාර්ථනා කළහ. එයින් පසු උන්වහන්සේ බ්‍රහ්මලෝකයේ ඉපිද කල්ප ගණනාවක්‌ම බ්‍රහ්ම සම්පත්තිය විඳ පදුමුත්තර බුදුන් සමයේ හංසවතී නුවර මනුෂ්‍යත්ව භාවයක්‌ ලබා ඉපදුනේය. එහිදී ද පදුමුත්තර බුදුන්ගේ ශාසනයෙහි මහණව කටයුතු කරන සමයේ ඒ බුදුන්වහන්සේ නිරෝගිමත් භික්‍ෂූන් අතර අගතැන්පත් යෑයි එක්‌ භික්‍ෂූන් වහන්සේ නමක්‌ නම් කරනු දැකගත්තේය. එහිදී තමාද යම් දිනයක මෙලෙස අල්පාබාධික භික්‍ෂුන් අතර අග්‍ර තැන ලබන්නේ යෑයි ප්‍රාර්ථනාවක්‌ කළහ.

විපස්‌සී බුදුන්ගේ සමයෙහි බන්ධුමතී නුවර බ්‍රාහ්මණයකු ලෙස ඉපිද පසුව සියලු සම්පත් අතහැර හිමාලයේ තපස්‌ රැකීම සඳහා ගියේය. පසුව විපස්‌සී බුදුන්ගේ කෙරහි පැමිණ නිරන්තරව බණ ඇසීමට පුරුදුව සිටියේය. ඒ කාලයේදී විපස්‌සී බුදුන් ඇතුළු මහා සංඝරත්නය හිමාලයේ වැඩ වසද්දී විෂ සහිත වෘක්‍ෂයක මල්වලින් හමා ආ සුළඟක්‌ නිසා රෝගී විය. සියලු භික්‍ෂූන් වහන්සේ සුවපත් කිරීමට මේ තාපසයාට හැකිවිය. එයින් පසු කල්පයක්‌ මුළුල්ලේ දිව්‍ය හා මනුෂ්‍ය සම්පත් විඳ කාශ්‍යප නම් බුදුන් දවස බරණැස්‌ නුවර ඉපිද ජරාජීර්ණව ගිය පුරාණ විහාරයක්‌ දැක බලවත්සේ ශෝකයට පත්ව එය නැවත අලුත්වැඩියාව සඳහා පියවර ගත්තේය. එම විහාරයට දානශාලාවක්‌ ගිණිහල්ගෙයක්‌ වැසිකිළි කැසිකිළි ආදිය එක්‌කළේය. එමෙන්ම එම විහාරය සඳහා අවශ්‍ය සියලුම භාණ්‌ඩ ලබාදී මහා සංඝරත්නයට පූජා කළේය. එයින් ලැබුණු මහා කුසල සම්පත්තිය නිසා දිව්‍ය ලෝකයේ ඉදිප පසුව එක්‌ බුද්ධාන්තරයක්‌ මුළුල්ලේම දිව්‍ය මනුෂ්‍ය සැප අනුභව කළේය. අවසානයේ අප ගෞතම බුදුන් සමයේ කොසැඹෑ නුවර සිටුකුලයක උපන්හ.

මේ පින්වත් කුමරා දුටු සිටු මෑණියන් තම දරුවා පින්වත් කුමරෙක්‌ බව දැන දීර්ගායුෂ ප්‍රාර්ථනා කිරීම සඳහා උපත ලැබූ දිනයේම යමුනා ගංතෙරට පෙරහරින් යෑව්වේ ස්‌නානය කරවනු පිණිසය. කිරි මෑණියන් විසින් කුමරා නහවන විට එතැනට පැමිණ මත්ස්‍යයෙක්‌ ගොදුරක්‌ යෑයි සිතා මේ කිරි කැටියා ගිල දැමීය. මේ කුමරාගේ පුණ්‍යභාවය නිසා මත්සයා ගිලදැමුවද කිසි අනතුරක්‌ නොවීය. පසුව තිස්‌ යොදුනක්‌ ගිය මේ මත්සයා බරණැස්‌ නුවර ධීවර දැලකට පැටලී මරණයට පත්විය. ධීවරයෝ මේ මාලුවාගේ ප්‍රමාණය දැක රන්මසු දහසකට අලෙවිකරන බව පවසමින් බරණැස්‌පුර වීදිපුරා ගමන් කරන්නට විය. පසුව අසූකෝටියක්‌ ධනය ඇති දරුවන් නොමැති සිටුගෙදරකට මේ මත්ස්‍යයා අලෙවි කරන ලදී. බරණැස්‌ සිටු දියණිය මාළුවා කපද්දී බඩ ඇතුළේ සිටි කුමාරයා දැක වහාම ඔහු එළියට ගෙන සිටුවරයා වෙත දැන්වූයේ අපට රන්වන් දරුවකු ලැබුණු බව කියමිනි. මහ සිටුතුමාද මේ දරුවා දැක බලවත්සේ සතුටට පත්ව මහ පෙරහරින් ගොස්‌ මේ කුමරා බරණැස්‌ රජුට පෙන්විය. බරණැස්‌ සිටු පවුලකට මසකුබඩින් දරුවෙකු ලැබුණු බව දැනගත් කොසැඹෑ නුවර සිටු පවුල වහාම පැමිණ මේ ගැන පිරික්‌සා තම දරුවා බව කියමින් මේ ගැන රජුට පැමිණිලි කළහ. මේ නඩුව ඇසූ රජු කාලයෙන් කාලයට මේ දරුවා පෝෂණය කර රැකබලා ගන්නා ලෙස සිටු පවුල් දෙකටම දැන්වීය. මේ දරුවා නිසා සිටුවරුන් දෙදෙනාගේ ලාභ සම්පත්ද සීග්‍රයෙන් වැඩිවන්න විය. සිටුවරුන් දෙදෙනකු විසින් පෝෂණය කළ නිසා මේ කුමරා “බක්‌කුල” ලෙස මුළු රට පුරාම ප්‍රසිද්ධ විය. බක්‌කුල කුමාරයා වැඩිවියට පත්වූ විට ඔහුට සියලු සම්පතින් හෙබි මාලිගා හයක්‌ විය. ඒ සිටුවරු දෙදෙනාම මාලිගා තුන බැගින් බක්‌කුල කුමරුට සාදා දුන් නිසාය. මෙලෙස අසූ වසරක්‌ බක්‌කුල සිටුතුමා ගිහි සැප උපරිම ලෙස අනුභව කළේය.

බුදුන්වහන්සේ කොසඹෑ නුවරට වැඩි පසු බක්‌කුල සිටුතුමා වෙහෙරට ගොස්‌ බණ අසා බෙහෙවින් පැහැදී මහණවීමට තීරණය කළේය. සියලු සම්පත් අතහැර මහණ වූ බක්‌කුල හිමියෝ ටික දිනකින්ම රහත්භාවය ලබාගත්හ. බක්‌කුල මහරහතන් වහන්සේ සිය පැවිදි ජීවිතයද වසර අසූවක්‌ ගතකළද උන්වහන්සේට කිසිදු රෝගාබාධයක්‌ නොවීය. ඒ අතීතයේ සිදුකළ මහත් වූ කුසලයන් නිසාය.

2. ගෞතම බුදුරජානන් වහන්සේගේ ශාසනයේ දීර්ඝ ආයුෂ ලැබූ උතුමන්ලා

බක්කුල මහ රහතන් වහන්සේ අවුරුදු 160 ක් නීරෝගී. 
අනුරුද්ධ මහ රහතන් වහන්සේ අවුරුදු 150 ක් නීරෝගී. 
මහා කාශ්‍යප මහ රහතන් වහන්සේ අවුරුදු 140 ක් නීරෝගී. 
ආනන්ද මහ රහතන් වහන්සේ අවුරුදු 120 ක් නීරෝගී. 
විශාඛා මාතාව අවුරුදු 120 ක් නීරෝගී

3. බක්කුල සූත්‍රය.

1. මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් සමයෙක්හි ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරතෙමේ රජගහනුවර සමීපයෙහිවූ, කලන්දකනිවාප නම්වූ, වේලුවනාරාමයෙහි වැඩ වෙසෙයි. එකල්හි ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරතෙමේ, පැරණි ගිහි යහලුවෙක්වූ, අචේල කාශ්‍යපතෙම , ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරතෙම යම් තැනකද, එහි පැමිණියේය. පැමිණ ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරයන් සමග සතුටු විය. සතුටුවිය යුතු කථා කොට නිමවා, එක් පැත්තක හුන්නේය. එක් පැත්තක හුන්නාවූ අචේල කාශ්‍යප තෙම ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරයන්ගෙන් මෙසේ ඇසීය.
2. ´´ඇවැත් බක්කුලය, මහණවී කොපමණ කල් වෙහිද?´´
´´ඇවැත්නි, පැවිදිවූ මට අවුරුදු අසූවකි.´´
´´ඇවැත් බක්කුලය, මේ අසූ වයස් කාලයෙහි ඔබ විසින් කී වරක් මෙවුන්දම් සෙවුනා ලදද?´´
´´ඇවැත් කාශ්‍යපය, මගෙන්, ´ඇවැත්නි, බක්කුලය, ඔබ විසින් මේ අසූ වයස් පමණ කාලය ඇතුලත කී වරක් මෙවුන්දම් සෙවුනා ලදදැ´ යි මෙසේ නොඇසිය යුතුයි. ඇවැත් කාශ්‍යපය, මගෙන් මෙසේ ඇසිය යුතුය. කෙසේද? ´ඇවැත් බක්කුලය, මේ අසූ වයස් කාලයෙහි ඔබට කී වරක් කාම සංඥාව පහළ වූයේදැ´ යි ඇසිය යුතුය.´´
´´ඇවැත් බක්කුලය, මේ අසූ වයස් කාලය තුල කී වරක් ඔබට කාම සංඥාව උපන්නේද?´´
´´ඇවැත් කාශ්‍යපය, පැවිදිවූ මට අවුරුදු අසූවකි. ඒ කාලය තුල කාම සංඥාවක් උපන් බවක් නොදනිමි.´´
´´යම් හෙයකින්, ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරතෙම වස් අසූවක් කාලය තුල කාම සංඥාවක් උපන් බවක් නොදනී නම්, ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරයන්ගේ මෙයද ආශ්චය්‍ර්‍ය අද්භූත ධර්‍මයකැයි අපි දරමු.´´
3. ´´ඇවැත්නි, පැවිදිව අසූ වයස් ඇති මට ව්‍යාපාද සංඥාවක්, විහිංසා සංඥාවක් උපන් බවක්ද මම නොදනිමි.´´
´´යම් හෙයකින් අසූ වයස් ඇති ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිර තෙම ඒ කාලය තුල යම් ව්‍යාපාද සංඥාවක්, විහිංසා සංඥාවක් උපන් බවක් නොදනී නම්, මෙයද ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරයන්ගේ ආශ්චය්‍ර්‍ය අද්භූත ධර්‍මයෙකැයි අපි දරමු.´´
4. ´´ඇවැත්නි, පැවිදිව අසූ වයස් ඇති මට කාම විතර්‍කයක් උපන් බවක් නොදනිමි.´´
´´යම් හෙයකින් ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිර තෙම වස් අසූවකින් යම් කාම විතර්‍කයක් උපන් බවක් නොදනී නම්, මෙයද ආශ්චය්‍ර්‍ය අද්භූත ධර්‍මයෙකැයි අපි දරමු.´´
5. ´´ඇවැත්නි, පැවිදිව අසූ වයස් ඇති මට ව්‍යාපාද විතර්‍කයක්, විහිංසා විතර්‍කයක්, උපන් බවක් නොදනිමි.´´
´´යම් හෙයකින් ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිර තෙම වස් අසූවකින් යම් ව්‍යාපාද විතර්‍කයක්, විහිංසා විතර්‍කයක්, උපන්බවක් නොදනී නම්, මෙයද ආශ්චය්‍ර්‍ය අද්භූත ධර්‍මයෙකැයි අපි දරමු.´´
6. ´´ඇවැත්නි, පැවිදිව අසූ වර්‍ෂයක්වූ මා විසින් ගෘහපති චීවරයක් ඉසිලූ බවක් නොම දනිමි.´´
´´යම් හෙයකින් ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිර තෙම වස් අසූවකින් යම් ගෘහපති චීවරයක් නොදැරී නම්, මෙයද ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරයන්ගේ ආශ්චය්‍ර්‍ය අද්භූත ධර්‍මයෙකැයි අපි දරමු.´´
7. ´´ඇවැත්නි, පැවිදිව අසූ වයස් ඇති මා විසින් ආයුධයකින් සිවුරක් කැපූ බවක් නොදනිමි.´´
´´යම් හෙයකින් ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිර තෙම වස් අසූවකින් ආයුධයකින් සිවුරක් කැපූ බවක් නොදනී නම්, මෙයද ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරයන්ගේ ආශ්චය්‍ර්‍ය අද්භූත ධර්‍මයෙකැයි අපි දරමු.´´
8. ´´ඇවැත්නි, පැවිදිව අසූ වයස් ඇති මා විසින් ඉදිකටුවෙන් සිවුරක් මැහූ බවක් නොම දනිමි.´´
´´යම් හෙයකින් ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිර තෙම වස් අසූවකින් ඉදිකටුවෙන් සිවුරක් මැහූ බවක් නොදනී නම්, මෙයද ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරයන්ගේ ආශ්චය්‍ර්‍ය අද්භූත ධර්‍මයෙකැයි අපි දරමු.´´
9. ´´ඇවැත්නි, පැවිදිව අසූ වයස්වූ මා විසින් පඬුවලින් සිවුරක් පෙවූ බවක් නොම දනිමි.´´
´´යම් හෙයකින් ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිර තෙම වස් අසූවකින් පඬුවලින් සිවුරක් පෙවූ බවක් නොදනී නම්, මෙයද ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරයන්ගේ ආශ්චය්‍ර්‍ය අද්භූත ධර්‍මයෙකැයි අපි දරමු.´´
10. ´´ඇවැත්නි, පැවිදිව අසූ වයස් ඇති මම කඨිනසිවුරක් මැහූ බවක් නොදනිමි.´´
´´යම් හෙයකින් ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිර තෙම වස් අසූවකින් කඨිනයෙහි සිවුරක් මැහූ බවක් නොදනී නම්, මෙයද ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරයන්ගේ ආශ්චය්‍ර්‍ය අද්භූත ධර්‍මයෙකැයි අපි දරමු.´´
11. ´´ඇවැත්නි, පැවිදිව අසූ වයස් ඇති මම සමාන බ්‍රහ්මචය්‍යාව ඇත්තවුන්ගේ චීවර කර්‍මයෙහි යෙදුන බවක් නොම දනිමි.´´
´´යම් හෙයකින් ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිර තෙම වස් අසූවකින් සමාන බ්‍රහ්මචය්‍ර්‍යාව ඇත්තවුන්ගේ චීවර කර්‍මයෙහි යෙදුන බවක් නොදනී නම්, මෙයද ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරයන්ගේ ආශ්චය්‍ර්‍ය අද්භූත ධර්‍මයෙකැයි අපි දරමු.´´
12. ´´ඇවැත්නි, පැවිදිව අසූ වයස්වූ මා විසින් ආරාධනයක් ඉවසූ බවක් නොම දනිමි.´´
´´යම් හෙයකින් ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිර තෙම වස් අසූවකින් ආරාධනයක් ඉවසූ බවක් නොදනී නම්, මෙයද ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරයන්ගේ ආශ්චය්‍ර්‍ය අද්භූත ධර්‍මයෙකැයි අපි දරමු.´´
13. ´´ඇවැත්නි, පැවිදිව අසූ වයස්වූ මට මෙබඳු සිතක් උපන් බවක් නොදනිමි. ´කිසිවෙක් මට ආරාධනය කරන්නේ නම් ඉතා යෙහෙකැ´ යි කියායි.
´´යම් හෙයකින් ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිර තෙම වස් අසූවයසකින් මට ආරාධනයක් කරන්නේ නම් යහපතැයි සිතක් උපන් බවක් නොදනී නම්, මෙයද ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරයන්ගේ ආශ්චය්‍ර්‍ය අද්භූත ධර්‍මයෙකැයි අපි දරමු.´´
14. ´´ඇවැත්නි, පැවිදිව අසූ වයස් ඇති මම ගම තුළ හුන් බවක් නොම දනිමි.´´
´´යම් හෙයකින් ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිර තෙම වස් අසූවකින් ගමෙහි හුන් බවක් නොදනී නම්, මෙයද ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරයන්ගේ ආශ්චය්‍ර්‍ය අද්භූත ධර්‍මයෙකැයි අපි දරමු.´´
15. ´´ඇවැත්නි, පැවිදිව අසූ වයස්වූ මට ගමෙහි අනුභව කළ බවක් නොදනිමි.´´
´´යම් හෙයකින් අසූ වයස් ඇති ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිර තෙම ගමෙහි අනුභව කළ බවක් නොදනී නම්, මෙයද ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරයන්ගේ ආශ්චය්‍ර්‍ය අද්භූත ධර්මයෙකැයි අපි දරමු.´´
16. ´´ඇවැත්නි, පැවිදිව අසූ වයස්වූ මට කුඩා සලකුණු වශයෙන් ස්ත්‍රියකගේ නිමිති ගත් බවක් නොම දනිමි.´´
´´යම් හෙයකින් ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිර තෙම අසූ වසකින් කුඩා සලකුණු වශයෙන් නිමිති ගත් බවක් නොදනී නම්, මෙයද ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරයන්ගේ ආශ්චය්‍ර්‍ය අද්භූත ධර්මයෙකැයි අපි දරමු.´´
17. ´´ඇවැත්නි, පැවිදිව අසූ වයස් ඇති මම මාගමකට යටත් පිරිසෙයින් සතර පද ගාථාවකින් වත් දහම් දෙසූ බවක් නොදනිමි.´´
´´යම් හෙයකින් ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිර තෙම වස් අසූවකින් ස්ත්‍රියකට යටත් පිරිසෙයින් සතර පද ගාථාවකින්වත් දහම් දෙසූ බවක් නොදනී නම්, මෙයද ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරයන්ගේ ආශ්චය්‍ර්‍ය අද්භූත ධර්මයෙකැයි අපි දරමු.´´
18. ´´ඇවැත්නි, පැවිදිවූ අසූ වයස් ඇති මා විසින් භික්‍ෂුණී ආශ්‍රමයකට පැමිණි බවක් නොදනිමි.´´
´´යම් හෙයකින් ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිර තෙම අසූ වසකින් භික්‍ෂුණී ආශ්‍රමයකට පැමිණි බවක් නොදනී නම්, මෙයද ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරයන්ගේ ආශ්චය්‍ර්‍ය අද්භූත ධර්මයෙකැයි අපි දරමු.´´
19. ´´ඇවැත්නි, පැවිදිව අසූ වයස් ඇති මම භික්‍ෂුණියකට දහම් දෙසූ බවක් නොදනිමි.´´
´´යම් හෙයකින් ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිර තෙමේ පැවිදිව අසූ වයස්වද භික්‍ෂුණියකට දහම් දෙසූ බවක් නොදනී නම්, මෙයද ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරයන්ගේ ආශ්චය්‍ර්‍ය අද්භූත ධර්‍මයෙකැයි අපි දරමු.´´
20. ´´ඇවැත්නි, පැවිදිව අසූ වයස්වූ මම හික්මෙන්නියකට (සික්ඛමානාවකට) දහම් දෙසූ බවක් නොදනිමි.´´
´´යම් හෙයකින් ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිර තෙම අසූ වසෙකින් හික්මෙන්නියකට දහම් දෙසූ බවක් නොදනී නම්, මෙයද ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරයන්ගේ ආශ්චය්‍ර්‍ය අද්භූත ධර්‍මයෙකැයි අපි දරමු.´´
21. ´´ඇවැත්නි, පැවිදිව අසූ වයස්වූ මම සාමණේරියකට දහම් දෙසූ බවක් නොදනිමි.´´
´´යම් හෙයකින් ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිර තෙම අසූ වසකින් සාමණේරියකට දහම් දෙසූ බවක් නොදනී නම්, මෙයද ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරයන්ගේ ආශ්චය්‍ර්‍ය අද්භූත ධර්‍මයෙකැයි අපි දරමු.´´
22. ´´ඇවැත්නි, පැවිදිව අසූ වයස්වූ මම (කෙනෙකු) පැවිදි කළ බවක් නොදනිමි.´´
´´යම් හෙයකින් ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිර තෙම අසූ වසකින් (කෙනෙකු) පැවිදි කළ බවක් නොදනී නම්, මෙයද ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරයන්ගේ ආශ්චය්‍ර්‍ය අද්භූත ධර්‍මයෙකැයි අපි දරමු.´´
23. ´´ඇවැත්නි, පැවිදිව අසූ වයස්වූ මම (කෙනෙකු) උපසම්පදා කළ බවක් නොදනිමි.´´
´´යම් හෙයකින් ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිර තෙම අසූ වසකින් (කෙනෙකු) උපසම්පදා කළ බවක් නොදනී නම්, මෙයද ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරයන්ගේ ආශ්චය්‍ර්‍ය අද්භූත ධර්‍මයෙකැයි අපි දරමු.´´
24. ´´ඇවැත්නි, පැවිදිව අසූ වයස්වූ මම (කෙනෙකුට) නිස දුන් බවක් නොදනිමි.´´
´´යම් හෙයකින් ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිර තෙම අසූ වසකින් (කෙනෙකුට) නිස දුන් බවක් නොදනියි නම්, මෙයද ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරයන්ගේ ආශ්චය්‍ර්‍ය අද්භූත ධර්‍මයෙකැයි අපි දරමු.´´
25. ´´ඇවැත්නි, පැවිදිව අසූ වයස්වූ මම සාමණේරයක්‍ර ලවා උපස්ථාන කරවා ගත් බවක් නොදනිමි.´´
´´යම් හෙයකින් ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිර තෙම අසූ වසකින් සාමණේරයකු ලවා උපස්ථාන කරවා ගත් බවක් නොදනියි නම්, මෙයද ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරයන්ගේ ආශ්චය්‍ර්‍ය අද්භූත ධර්‍මයෙකැයි අපි දරමු.´´
26. ´´ඇවැත්නි, පැවිදිව අසූ වයස් ඇති මම ගිනිහල් ගෙයි නෑ බවක් නොදනිමි.´´
´´යම් හෙයකින් ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිර තෙම අසූ වසකින් ගිනිහල් ගෙයි නෑ බවක් නොදනියි නම්, මෙයද ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරයන්ගේ ආශ්චය්‍ර්‍ය අද්භූත ධර්‍මයෙකැයි අපි දරමු.´´
27. ´´ඇවැත්නි, පැවිදිව අසූ වයස් ඇති මම ඇඟ ගානා සුනු ගා නෑ බවක් නොදනිමි.´´
´´යම් හෙයකින් ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිර තෙම අසූ වසකින් සුනු ගා නෑ බවක් නොදනියි නම්, මෙයද ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරයන්ගේ ආශ්චය්‍ර්‍ය අද්භූත ධර්‍මයෙකැයි අපි දරමු.´´
28. ´´ඇවැත්නි, පැවිදිව අසූ වයස් ඇති මම සමාන බ්‍රහ්මචය්‍ර්‍යාව ඇත්තවුන් අත් පා මෙහෙවරෙහි යෙදූ බවක් නොදනිමි.´´
´´යම් හෙයකින් ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිර තෙම අසූ වසකින් සමාන බඹසර ඇත්තවුන් අත් පා මෙහෙවරෙහි යෙදූ බවක් නොදනී නම්, මෙයද ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරයන්ගේ ආශ්චය්‍ර්‍ය අද්භූත ධර්‍මයෙකැයි අපි දරමු.´´
29. ´´ඇවැත්නි, පැවිදිව අසූ වයස්වූ මට අන්තිම වශයෙන් දෙනකගෙන් කිරි බින්දුවක් දෝනා කලක් පමණවත් ආබාධයක් උපන් බවක් නොදනිමි.´´
´´යම් හෙයකින් ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිර තෙම අසූ වසකින් අන්තිම වශයෙන් දෙනකගෙන් එක් කිරි බින්දුවක් දෝනා කලක් පමණ ආබාධයක් ඇතිවූ බවක් නොදනියි නම්, මෙයද ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරයන්ගේ ආශ්චය්‍ර්‍ය අද්භූත ධර්‍මයෙකැයි අපි දරමු.´´
30. ´´ඇවැත්නි, අසූ වයස් ඇති මට අන්තිම වශයෙන් අරළු කැබැල්ලක් පමණවත් බෙහෙතක් පරිහරණය කළ බවක් නොදනිමි.´´
´´යම් හෙයකින් ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිර තෙම අසූ වසකින් අන්තිම වශයෙන් අරළු කැබැල්ලක් පමණවත් බෙහෙතක් පරිහරණය කළ බවක් නොදනී නම්, මෙයද ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරයන්ගේ ආශ්චය්‍ර්‍ය අද්භූත ධර්‍මයෙකැයි අපි දරමු.´´
31. ´´ඇවැත්නි, පැවිදිව අසූ වයස්වූ මම හේත්තුවන පුවරුවක හේත්තුවූ බවක් නොදනිමි.´´
´´යම් හෙයකින් ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිර තෙම අසූ වසකින් හේත්තුවන පුවරුවක හේත්තුවූ බවක් නොදනියි නම්, මෙයද ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරයන්ගේ ආශ්චය්‍ර්‍ය අද්භූත ධර්‍මයෙකැයි අපි දරමු.´´
32. ´´ඇවැත්නි, පැවිදිව අසූ වයස්වූ මම සයනය කළ බවක් නොදනිමි.´´
´´යම් හෙයකින් ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිර තෙම අසූ වසකින් සයනය කළ බවක් නොදනී නම්, මෙයද ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරයන්ගේ ආශ්චය්‍ර්‍ය අද්භූත ධර්‍මයෙකැයි අපි දරමු.´´
33. ´´ඇවැත්නි, පැවිදිව අසූ වයස් ඇති මම ග්‍රාමාන්ත සේනාසනයක වස් වුසූ බවක් නොදනිමි.´´
´´යම් හෙයකින් ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිර තෙම අසූ වසකින් ග්‍රාමාන්ත සේනාසනයක වස් වැසූ බවක් නොදනී නම්, මෙයද ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරයන්ගේ ආශ්චය්‍ර්‍ය අද්භූත ධර්‍මයෙකැයි අපි දරමු.´´
34. ´´ඇවැත්නි, මම කෙලෙස් සහිතව සත් දවසක් පමණක් රටවැසියාගේ පිණ්ඩපාතය අනුභව කෙළෙමි. ඉක්බිති අටවෙනිදා අර්‍හත්වය පහළවිය.´´
´´යම් හෙයකින් ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිර තෙම කෙලෙස් සහිතව රටවැසියාගේ පිණ්ඩපාතය සත් දවසක්ම අනුභව කෙළේ නම්, අටවෙනිදා අර්‍හත්වය පහළවීනම් මෙයද. ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරයන්ගේ ආශ්චය්‍ර්‍ය අද්භූත ධර්‍මයෙකැයි අපි දරමු.´´
35. අචෙල කාශ්‍යප තෙම, ´´ඇවැත්නි, බක්කුලය, මම මේ ශාසනයෙහි පැවිදිබව ලබන්නෙමි. උපසම්පදාව ලබන්නෙමි´´ යි කීය.
´´අචෙල කාශ්‍යප තෙම මේ ශාසනයෙහි පැවිදිබව ලැබීය. උපසම්පදාවද ලැබීය. ආයුෂ්මත් කාශ්‍යපතෙමේ උපසපන්වී නොබෝකල් ඇත්තේ, හුදකලාවූයේ, ජනයාගෙන් වෙන්වූයේ, පමා නොවූයේ, කෙලෙස් තවන වීය්‍ර්‍යය ඇත්තේ, දුරුකරනලද කාය ජීවිත ආශා ඇතිව වාසය කරන්නේ, නොබෝ කලකින්ම කුල පුත්‍රයෝ යමක් පිණිස මනාකොට ගිහිගෙයින් නික්ම අනගාරිය ශාසනයෙහි පැවිදිවෙත්ද, බ්‍රහ්මචය්‍ර්‍යය කෙළවරකොට ඇති, ඒ උතුම් අර්‍හත්වය මේ ආත්මභාවයෙහිම තෙමේම විශේෂ නුවණින් දැන ප්‍රත්‍යක්‍ෂකොට, ඊට පැමිණ වාසය කළේය. උත්පත්තිය ක්‍ෂය විය. බ්‍රහ්මචරියාවෙහි හැසිර නිමවන ලදී. කළයුත්ත කරන ලදී. මෙයින් පසු කළයුතු අනෙකක් නැතැයි දැනගත්තේය. ආයුෂ්මත් කාශ්‍යප තෙම රහතුන්ගෙන් එක්තරා කෙනෙක් විය.
36. ඉක්බිති ආයුෂ්මත් බක්කුල සථවිරතෙම අන් කලෙක යතුර ගෙන විහාරයෙන් විහාරයට ගොස්, ´´ආයුෂ්මත්වරුනි, නික්මෙව්. ආයුෂ්මත්වරුනි, නික්මෙව්. අද මාගේ පිරිනිවීම වන්නේය´´ යි කීය.
´´යම් හෙයකින් ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරතෙම යතුර ගෙන විහාරයෙන් විහාරයට ගොස්, ´´ආයුෂ්මත්වරුනි, නික්මෙව්. ආයුෂ්මත්වරුනි, නික්මෙව්. අද මාගේ පිරිනිවීම වන්නේය´´ යි කීයේද, මෙයද ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරයන්ගේ ආශ්චය්‍ර්‍ය අද්භූත ධර්‍මයකැයි අපි දරමු.
´´ඉක්බිති ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරතෙමේ සඞ්යා මැද හිඳගෙනම පිරිනිවියේද, මෙයද ආයුෂ්මත් බක්කුල ස්ථවිරයන්ගේ ආශ්චය්‍ර්‍ය අද්භූත ධර්‍මයකැයි අපි දරමු.´´
සතරවැනි බක්කුල සූත්‍රයයි.

සුළුවෙන් කලද නැති නොවන පින්

සුළුවෙන් කලද නැති නොවන පින්

දානයෙන් මෙන් මැ ශීල භාවනාවන් හි අනුසස් බොහෝ ය. ශීලයෙහි යෙදෙනවාට වඩා බොහෝ දෙනා දන් දී මෙහි යුහුසුළු වෙති. එකල වැඩි දෙනෙක් බුදුන් වහන්සේ ප්‍රමුඛ මහා සංඝයා වහන්සේට දන් පූජා කළෝ කුඩා කණ්ඩායම් වශයෙන් ඒකරාශි වීමෙනි. දන් දෙන සැදැහැවතුනට එයින් වැඩි වෙහෙසක් නොවුවා සේමැ දන් පිළිගනු ලබන වහන්දෑට ද පහසුවක් මැ විය.

මෙලෙස දන් පිළිගැන් වූ එක් අවස්ථාවෙක වළඳා අවසන්හි අනුමෝදනා බණ වදාරණ බුදුරජාණන් වහන්සේ,

“උපාසකවරුනි, යම් පුද්ගලයෙක් තමන් සතු සම්පත් උපයෝගි කර ගනිමින් දන් දෙන කල්හි අන්‍යයන් ඒ සඳහා සහභාගි කර නොගෙන තනිව වැ දන් දෙන්නේ නම් ඔහුට භව භෝග සම්පත් මිස පරිවාර සම්පත් (පිරිස් බලය) නොලැබෙන්නේය. තමන් විසින් යම් වියදමක් නොකර අනුන් සම්මාදන් කරවා ගෙනැ යමෙක් දන් දෙත් නම් ඔහුනට පරිවාර සම්පත් පමණෙක් මිස භෝග සම්පත් නොලැබේ.

යමෙක් ඒ දෙක මැ නොකරන්නේ නම් භෝග සම්පත් හෝ පරිවාර සම්පත් යන දෙක මැ නොලැබෙන්නේය. නොඑසේම අන්‍යයන් සම්මාදන් කරවා ගෙනැ තමන් ද ඊට හවුල්වැ දන් දෙත් ද, එලෙස දෙනු ලබන දානය භව භෝග සම්පත් හා පරිවාර සම්පත් යන දෙක මැ ලැබීමට හේතු වන්නේ යයි “ වදාළ සේක.

එලෙස බුදුරජාණන් වහන්සේ ගෙන් බණ ඇසූ එක්තරා කුල පුත්‍රයාණ කෙනෙක්. “බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළ ධර්මය ඉතා යහපත්ය.

සම්පත් ඇති වැ පරිවාරත් ඇත්නම්, පරිවාර ඇති පමණින් යසසත්, කීර්තියත්, වැඩීමට හේතු වෙයි. එසේ නම් මම මේ දෙක මැ ලබමි.” යි සිතා ධර්ම දේශනාව නිමවූ කල්හි බුදුන් වහන්සේ වෙතැ එළඹ නමස්කාර කොට වැඳ, “ස්වාමීණි බුදුරජාණන් වහන්ස සෙට දින දහවලැ දන් පිණිස මාගේ නිවසට වඩින සේක්වා”යි කරුණා පෙරදැරිව ආරාධනා කර සිටියේය.

“පින්වත, කොතෙක් භික්ෂූන් අවශ්‍ය දැයි” බුදුන් වහන්සේ විචාළ සේක්,

“ස්වාමීනී විහාරයේ වැඩ වෙසෙන සියලු මැ භික්ෂූන් වහන්සේ ය ”යි කීහ. කුලපුත්‍රයන්ගේ ශක්තිය පමණ දැන සිටි බුදුරජාණන් වහන්සේ ආරාධනය ඉවසා වදාළ සේක. කුලපුත්‍රයා තමන් ගමට ගොස් නුවර සිසාරා යමින් තැනින් තැන හඬ නඟා කියන්නේ, සෙට දින බුදුපාමොක් මහ සඟනට දහවල දන් පුදනු පිණිස ම විසින් කරණ ආරාධනාව, යි, මේ පිනට ලැදි යම් කෙනෙක් වෙත් නම් ඊට සහභාගි වීමට කැමැත්තේ නම් කැඳට බතට, අවුළුපතට, ඇවැසි සහලින් පරිත්‍යාග කළ මැනව. තවද මුං උඳු ආදි දානෝපකරණත් සමග එලෙස සපයා ගත් දෙය එක් තැනෙක දී පිස දන් දෙමි හ යි කීය.

කුල පුත්‍රයාණන්ගේ ආරාධනය ඇසූ නගර වාසී සැදැහැවත් ඇත්තෝ දනට ඇවැසි කළමනා එක් එක් අය ගෙනුත් තමන් විසිනුත් සපයා ගෙනැ එක් ස්ථානයකට එක්කාසු කළහ. එළෙස දන් දෙන්නට කැමති එක් තැනැත්තෙක් කුල පුත්‍රයන්ගේ විධානය පරිදි දනට නිසි කළමනා සම්මාදන් කර ගන්නා අදහසින් නුවර එක් සිටාණ කෙනෙකුන් ගේ වෙළඳසල ඉදිරියට ගියේය. එසේ ගොස් තමන් ආ කාරණාව සිටාණන්ට දන්වා සිටියේය.

නගරයේ ප්‍රසිද්ධ ධනවත් වෙළඳ ව්‍යාපාරිකයෙක් වුවද මෙම සිටාණෝ බෙහෙවින් මසුරුය. කවරකුට වුවද දීමට නොකැමැත්තේ ය. නුවර පුරා ප්‍රසිද්ධියට පත් දනක් හෙයින් ඊට සහභාගි නොවී නිහඬව සිටීම සිටාණන්ට මදි පුංචි කමක් හෙයින්, යම් පමණෙකින් හෝ ඊට සැලකිල්ලක් දැක්විය යුතුයි සිතු සිටාණන් සම්මාදම් පිණිස පැමිණි .තැනැත්තා දකිමින්,

මේ තෙමේ තමන්ට හැකි තරමින් දනක් නොදී නගරය මුළුල්ලේ දනක් දෙමැයි හඬ නගා ඇවිදින්නේය. පුලන්නන් මෙන් අතනින් මෙතනින් ඉල්ලා ගෙනැ දෙන දනත් දානයක් , ද ඔහු කෙරේ නොසතුටු වුවද,

“යහලුව, තොප දනට, සහල් සොයා රැගෙන ආ පසුම්බිය මෙහිට ගෙනවයි අමතමින් ඔහු සමීපයට පැමිණ කල්හි,

සිටාණෝ අඟිලි තුනක් අගට අසුවන තරමට සහල් ඩිංගක් ගෙනැ සම්මාදම පිණිස ආ තැනැත්තාගේ පසුම්බියට හෙළී ය. මුං උඳු ආදි දනට අවශ්‍ය අනෙකුත් කළමනා ද ඒ ඒ තරමින් ස්වල්ප කොට මැ දුන්හ.

ඇඟිලි තුනක් එක් වූ කල්හි එය බළල් අතක පතුළක් තරම් වන හෙයින් දනට නමුත් දුන් දෙය මසුරු වැ දුන් සිටාණන් ගැන නුවර පුරා පැතිර ගිය අතර එවක් පටන් එම මසුරු සිටාණෝ “බිළාල පාදක සිටාණෝ” යි අන්වර්ත නාමයෙන් හඳුන්වන ලද හ.

මෙම අවස්ථාව වන විට කුලපුත්‍රයා ද සිටාණන්ගේ වෙළඳ සල ඉදිරිපිට පැමිණ සිටියේය. දානය සඳහා එක් එක් අය විසින් පරිත්‍යාග කරණ ලද කළමනා එකතුකොට වෙනමත් සිටාණන් දුන් කළමනා වෙන් වශයෙනුත් පොදිබැඳ ගෙන දන් පිළියෙල කරණ තැන් බලා ගියහ. තමන් විසින් දනට දුන් කළමනා වෙන මැ පොඳි බඳිනු ද සිටාණෝ.

සෙස්සෝ දුන් කළමනා එක් කොට වෙන් වශයෙනුත් මා දුන් දෙය වෙනමත් පොදි බැඳ ගන්ට කාරණා කිමෙක් දැයි කල්පනා කොටැ සේවකයකු කැඳවා, “කොලුව, යව ඔවුන් යන මග ගොස් මා දුන් දේට කුමක් කරන්නේද යි නිශ්චිත වැ බලා ගෙන එව” යි සේවකයා ඔවුන් පසු පස යැවීය.

සේවකයා සිටාණන්ගේ අණ පිළිපදිමින් උන් ගිය මග පසු පසින් ගොස් දන් පිළියෙල කරන තැනට වන්හ. දන් පිළියෙල කරන්නෝත් දුන් දෙය සුළු වුවද ලබන පින බොහෝයි. සිතා කලමනා ලද තරමින් කැඳ බත්, අවුළුපත් පිසින හැලි වලංවලට සහල් වුවමනා පමණින් දැමූහ. මුං උඳු දේත් ඇති තරමින් එලෙසට බඳුන්වලට දැමූහ. එහි ගිය සිටාණන්ගේ සේවකයාත් සිදුවූ සියල්ල එලෙසින් මැ දැක බලා ගෙනැ පෙරලා සල්පිලට ගොස් සිටාණන් හමුව සියලු පවත් කීවේය. එපවන් ඇසූ සිටාණෝ.

“යමෙකු මට දනට මසුරුකම කෙළේයයි බොහෝ දෙනා ඉදිරියේ කියා මට අවමානයක් නින්දාවක් කළේ නම් ඔහු කපා කොටා මරම් “යි ඊට සුදුසු ආයුධයක් ද හිණැ සඟවා ගෙනැ පසුව දා දන් වළදන තැනට ගොස් එහි රැඳී සිටියේය.

කුලපුත්‍රයා බුදුපාමොක් මහා සංඝයා වහන්සේ දන් වළඳවා ඉක්බිති බුදුන් වහන්සේ වෙතැ එළඹ නමස්කාර කොටැ වැඳ,

“ස්වාමීනි බුදුරජාණන් වහන්ස, මම සැදැහැවත් බොහෝ දෙනා සම්මාදන් කරවා ගෙනැ මහත් වූ සතුටු සිතින් දන් පිදුවෙමි. මාගේ කාරුණික ඉල්ලීම අනුව බොහෝ පිරිස් දනට සහභාගි වූහ. සහල් මුං උඳු ආදි දනට ඇවැසි කලමනා තම තමන්ට හැකි පමණින් ඔවුහු සැපයූහ. සුළුවෙන් දුන්නවුන්ටත් බොහෝ කොටැ දුන්නවුන්ටත් වෙනසක් නොකොට දන් දීමේ අනුසස් වෙනසක් නැති වැ සියල්ලනට සම සම වම ලැබේවා යි ප්‍රාර්ථනා කරමි” යි කීය.

බිළාල පාදක සිටාණන් ද එම අවස්ථාවේ එතැනය. කුලපුත්‍රයාගේ ප්‍රාර්ථනය සිටුවරයාද හොඳින් අසා ගෙනැ සිටියේය. එයින් මවිතයටත් කලබලයටත් පත් සිටාණන්ගේ ඉහෙන් කණෙන් සිහින් දාඩිය දැම්මේය. සිටි තැන සිට ගත නොහැකිව පසු වූ ඔහුගේ සිරුර ගැහෙන්නට විය. මුවහත් ආයුධයක් ඉණ ඉහ සඟවා ගෙන එහි ගිය සිටාණෝ සිද්ධ කරන්නට ගියේ මහා අපරාධයකැයි සිහි වැ සිතින් වැළපෙන්නට විය.

මම මසුරු සිතින් සුළුවෙන් දනට දුන්නා යයි මිනිසුන් අතර කියා නින්දා කළෝ නම් මොහු මරම්යි සිතා මෙතැනට ආවෙමි. එහෙත් මෙතෙමේ නම් මනුෂ්‍යයන් අතර උත්තම පුරුෂයෙක. සුළුකොට දුන්නවුන්ටත් බොහෝ සෙයින් දුන්නවුන්ටත් දන් දීමේ විපාක සමව සිතන්නේය. මෙතුමෝ මා විසින් ක්ෂමා කර නො ගන්නේ නම් මගේ හිස සෙණ පහරකින් සුණු විසුනු වන්නට බාධා නැතොත් ඉන් වන්නේ මහත් නපුරෙකැයි සිතා වහා කුල පුත්‍රයාණන් ඉදිරියට ගොස් දෙපා ළඟ වැඳ වැටී ස්වාමීනී උත්තමයන් වහන්ස, මට ක්ෂමා කළ මැනවයි බැගෑපත් වැ ආයාචනා කර සිටියේය.

ඒ කුමක් සඳහාද යි කුලපුත්‍රයා සිටාණේ විචාළ කල්හි සිටාණෝ සියලු පවත් කියා සිටියහ.

බුදුරජාණන් වහන්සේත් කුලපුත්‍රයාණන් හා සිටාණන් අතර සිදුවූ කතා බහට සවන් දී සිටි හෙයින්,

“කිමෙක්ද පින්වත”යි දන් පිළියෙල කළ කුල පුත්‍රයා අතින් විචාර කල්හි එතෙක් සිදුවූ සියල්ල බුදුන් වහන්සේ වෙතැ සැකෙවින් සැලකර සිටියහ.

එසේ දැයි සිටාණන් විචාරා එසේය ස්වාමිනියි කී කල්හි බුදුරජාණන් වහන්සේ, “සිටාණෙනි, පින්කම නම් සුළු කොටැ නො සිතිය යුතුය. යමෙක් බොහෝ කොට පින් නොකළ ද කුහුඹුවෙකුට උගේ ආයු කාලය තුළ නගින්නට උත්සාහ කළ ද මහමෙර උඩට නගින්නට නොහැකිවාසේ සුළුවෙන් කළ පින්කම විපාක දිය හැකි දැයි සැක පහළ නොකළ යුතුය. කෙසේද යත් කවර කලෙක සුළුවෙන් කළද කළ පින් නැති නොවන බැවින් ඒ හැම පිනක් මැ එකතුවැ කුසලය මහත් වන බැවින් විපාක ඉඳුරාම ලැබෙන්නේ යි” වඳාල සේක.

දේශනා කෙළවර බිළාල පාදක සිටාණෝ සෝවාන් ඵලයට පැමිණියහ. තම තමන් හැකි පමණින් දන් පිදු සැදැහැවත් පුණ්‍යවන්තයෝද දානාදි ආනිසංස හේතුකොටැ ගෙනැ අමා මහ නිවන් සුව සාක්සාත් කර ගත්හ.

තෙරුවන් සරණයි!

ක්‍ෂණසම්පත්තිය සහිත උතුම් මනුෂ්‍යය ආත්මයක් ලැබී ඇති මෙම බුද්ධෝත්පාද කාලය තුල කුසල් දහම්හි නිරත වී සසරින් එතරව ලබන සදාකාලික නිවන් සුවය ලබාගැනීමට මෙම ධර්ම දානය හේතුවාසනා වේවා!